Fradegunda e o voo do pergameo…

A escritora Emma Pedreira e o escritor Héitor Picallo resgatan para Sermos Galiza a historia do pergameo de Fradegunda, que cumpriu 1.120 anos e que tras un periplo polo país foi parar ao Arquivo Histórico Universitario de Compostela.

[Imaxe: H.P.] Rosetón procedente do antigo mosteiro de Arcos de Furcos, en Cuntis.
photo_camera [Imaxe: H.P.] Rosetón procedente do antigo mosteiro de Arcos de Furcos, en Cuntis.

1Para nada lle treme a man. E mentres pensa no que fica recollido no anaco de coiro e a xeito de sinatura, traza un círculo cunha aspa no seu interior que configura catro porcións case exactas, en dúas das cales inscribe un punto. As ringleiras de tinta que foi deixando o cálamo do amanuense –tal fose un agasallo para tempos futuros– atesoura o nome desta muller, hogano un tanto exótico, e o desexo de se entregar xunto coas súas posesións a un abade de nome Adaulfo.

A relixiosa dise Fradegunda, e no momento de asinar o pacto de renovación monástica, permanece xunto a outros monxes –e tal vez monxas– pois o cenobio (observante da regra de San Froitoso) alberga unha comunidade dúplice: mulleres e homes xuntos, en plena natureza, retirados do mundo e á sombra dun castro, denominado de Arcos, non lonxe das Augas Quentes de Cuntis. Alí redactan o documento, no interior dun templo que se ve protexido polo apóstolo dos suevos, San Martiño de Dumio, e polo mártir lisboeta San Breixo. As dependencias mimetizan cos herbais e eixidos, co monte baixo e as pequenas fragas. Sisnando, Trutesindo, Gundesindo, Fortunit, Anaxildo, Fromicuro, Vexito e o referido abade serán parte da familia monástica que continuará a vivir alí, nese ano de 898 cando outro Sisnando terma da mitra e do báculo de Iria e Compostela.

Disque o mosteiro, coma outros dúplices, bebe do espírito da igrexa céltica, de modelos orientais e da tradición priscilianista, onde mulleres e homes comparten protagonismos semellantes. E se cadra por iso, séculos atrás, fora combatida tal corrente doutrinal –máis harmónica, abofé, co mundo e os sexos– nun concilio celebrado non lonxe da xeografía cuntense, nomeadamente en Celenes (terra de augas sulfuradas, tamén na bisbarra do Umia, hoxe identificada con Caldas de Reis).

[...] Unha esfera, redondel liso coutado por unha cruz. Das catro partes que divide, dúas sinaladas cunha coviña feita coa punta do dedo, nas outras dúas, nada. E unha oración, algo dito así como que nin demo nin trebón corten a cocedura, pola santa maría e noso señor, este pan medre como o día dura. E despois enfornar, cada familia o seu, no comunal. Os bolos da súa casa levaban aquel sinal para diferenciarse; as catro criaturas que eran, dúas mozas, fincaban en redondo cadanseu dedo e eles fóra, nos campos, cos animais. Ela, a maior, metía a punta do dedo na masa durante un anaco máis, tiña máis forza ou máis fame. Niso pensaba agora mentres riscaba co cálamo sobre o pergameo a cruz que separaba en catro a perfecta redondura da que sería a súa sinatura por sempre. O pelello recendente, o atramentum sanguino, non era como chantar o dedo no pan cru. Aquilo implicaba un pacto, o seu nome entre tantos e, no seu nome, eles catro ao quente na circunferencia que lembraba o van familiar, aquel do que marchou como vinculeira pero das de deus, que xa o levaba no nome, Fradegunda [...].

[Podes ler o texto íntegro no número 327 de Sermos Galiza, á venda na loxa e nos quiosques]

Máis en Información do Reino
Comentarios