Laura Mintegi , candidata de EH Bildu: «É urxente tomar as rendas das nosas vidas e do noso país»

Candidata a lehendakari. Laura Mintegi confesa que era «impoíbel» de imaxinar até hai uns meses. Pero, ademais, o de candidata a lehendakari non é só o título que lle outorga a coalición á que representa, senón que existe a posibilidade de que chegue a gobernar. Mintegi é a maior dos candidatos e a que mellor curriculum académico ten. É concienciuda e severa consigo mesma. Sorrí con naturalidade e é extremadamente cariñosa, educada e amábel. Unha aparencia que algúns políticos e xornalistas non parecen perdoarlle, pois sempre se empeñan en reseñar que hai un pasado de lobo baixo a súa pel. Dino quen nunca a coñeceron até fai catro días.

Está sendo fácil traballar como cabeza de cartel de catro forzas diferentes?

Adoito dicir que «o proxecto fainos». [EH Bildu] Non é unha suma de siglas, senón un proxecto común que se pon por encima dos intereses partidarios. É moi enriquecedor porque cada formación ten uns acentos distintos, pero que son complementarios. Creo que nos é máis doado chegar a capas amplas da poboación, porque estamos dando unha mensaxe moi plural, ofrecendo un modelo de país.

Cales serán os primeiros pasos de EH Bildu se gana?

Buscar acordos, non só para cuestións puntuais, senón para construír un país que ten que finiquitar primeiro este ciclo de violencia que está sen acabar e, segundo, ten que crear unha nova sociedade onde se respecte a opinión dos outros e se busquen puntos de confluencia. Creo sinceramente que somos a única garantía de poder conseguir unha convivencia despois dun proceso de violencia.

Vostede desvelou a existencia dun pacto entre PNV e PSE que estes negaron...

Non importa nada o que digan nin os programas, o que lles preocupa [a PNV e PSE ] é ocupar poder para facer o que viñeron facendo sempre

Negárono coa boca pequena porque saben que o teñen. Isto é grave por dous motivos. Facer un acordo sen saber que forza vai ser a que solicite a confianza da poboación é unha falta de respecto á cidadanía e unha burla á democracia. Doutra banda, é grave porque están dicindo que teñen un mesmo modelo para gobernar xuntos. Non importa nada o que digan nin os programas, o que lles preocupa é ocupar poder para facer o que viñeron facendo sempre.

Teñen probas do que di?

Si, pero vou ser discreta e non vou dar nomes.

Hai que recortar?

Hai que recortar en cuestións que non teñen utilidade social e que non son prioritarias nunha situación de crise. Temos medidas a curto e longo prazo. Todo o noso programa está infestado de medidas transicionais: somos conscientes do tipo de sociedade ao que queremos chegar, pero tamén da situación actual da que partimos. Non podemos implantar unha serie de medidas agora, cando non temos competencias. Hai medidas que se poden tomar xa, como a moratoria de grandes infraestruturas e o recorte de privilexios.

Que privilexios?

Privilexios son, por exemplo, os soldos de parlamentarios e cargos públicos, que son desorbitados. Xa anunciamos que pediremos reducilos, como fixo Bildu cando chegou aos concellos. E, por certo, atopouse coa oposición e o impedimento doutras forzas políticas. Nalgúns casos foi imposíbel reducilos. Tamén expomos a retirada de dietas non xustificadas dos parlamentarios. As dietas, contra factura. Por exemplo, os parlamentarios non cobraban paro pero tampouco cotizan. Propomos que sexamos como o resto de traballadores públicos. E hai outros recortes que hai que facer a longo prazo, que supón avanzar cara á independencia, como son os que afectan ao Cupo.

 O pago do Cupo é máis que todo o orzamento da Deputación de Gipuzkoa e ese diñeiro o estamos metendo nun buraco negro

Estamos pagando 813 millóns de euros ao ano ao Estado, que en gran parte van ao exército, á Garda Civil, á Casa Real, e que son os capítulos que menos recortes están sufrindo. E parte dese Cupo vai tamén ao pago da débeda ilexítima que está impedindo a creación de emprego. O Goberno de Rajoy está expondo recortes para pagar o rescate dos bancos alemáns. O pago do Cupo é máis que todo o orzamento da Deputación de Gipuzkoa e ese diñeiro o estamos metendo nun buraco negro, para pagar unha débeda impagábel, en lugar de poder investilo aquí.

Como lle van a dicir a Madrid que non lle van a pagar o Cupo?

O Cupo é un dos capítulos que hai que negociar con Madrid. Pero quizais, nalgún momento dado, teremos que expor unha posición de desobediencia civil ou de pase foral, algo que en absoluto descartamos. É que o Estado español tomou a opción política de pagar a débeda en lugar de facer fronte a outras necesidades, e para iso até cambiaron a Constitución, e todos os presidentes de comunidades, incluído o lehendakari, o aceptaron recentemente para as súas autonomías. Ou saímos desa dinámica ou non imos conseguir nunca reducir os niveis de paro. E non nos podemos fiar de que temos datos mellores que outras comunidades, porque estamos avanzando rapidamente no empeoramento. Se non conseguimos frear o paro e se non conseguimos que a riqueza que xeremos quede aquí, estamos nunha dinámica de naufraxio.

Escoitándoa diríase que en canto cheguen ao Parlamento van expor unha declaración de independencia...

Se estivese na miña man faríao. Pero todos os procesos teñen a súa propia evolución e teñen as súas fases. E a min impórtame máis facelo ben que axiña.

En que fase estamos agora?

Na de chegar a acordos co resto das forzas e de pór sobre a mesa un dereito [autodeterminación] que está recoñecido pola Declaración de Dereitos da ONU que o Estado español asinou e que os estados democráticos exercen. O estamos a ver. Queremos solicitar apoios nesta liña, non só porque sexamos independentistas, senón polas razóns económicas que acabo de citar.

Cúmprese un ano desde o anuncio de ETA de pór fin á loita armada. Que reflexión fai no persoal e no político?

No persoal, como moitas outras persoas do país, compartín unha sensación de alegría moderada. Coñecemos unha alegría de euforia uns anos antes e como vimos que aquilo non saíu adiante, todos quixemos conternos, como quen se namora pero pon prevencións a ese sentimento por medo ao fracaso. Fomos tomando confianza e seguimos coa alegría e a ilusión. Pero somos persoas maduras e vemos as dificultades.

Levará máis ou menos tempo, pero isto vai terminar nunha situación de convivencia e de paz

Tocáronnos os dous Estados máis reaccionarios, xacobinos e retrógrados de todo Europa. Pero tamén sabemos que isto non ten marcha atrás. Levará máis ou menos tempo, pero isto vai terminar nunha situación de convivencia e de paz. Agora, un tema tan sensíbel como o das vítimas e os presos ten dificultades. O tema dos presos está compartido por toda a sociedade. Na manifestación de xaneiro vin votantes de todos os partidos, salvo do PP e de UPyD. O Goberno español equivócase se cre que pode seguir apertando a chave neste asunto para esmagar á esquerda abertzale, porque está ferindo a sensibilidade do conxunto da sociedade vasca.

E que lles di Laura Mintegi aos presos?

Que estamos con elas, que estamos con eles. E o saben. Que non os esquecemos. Ás veces, co aparato de campaña, dá a impresión de que estamos a outra cousa, pero non. Estamos a iso, estamos á crise económica e estamos á construción dunha sociedade vasca libre e xusta.

Que utilidade poden ter as eleccións neste proceso?

O feito de que esteamos nas institucións non nos vai a sacar da rúa

Van dar unha visión clara de cal é a fotografía deste país e que as sensibilidades soberanistas e de esquerdas non son marxinais, senón que están na centralidade. Por unha banda vai haber unha maioría nacionalista e tamén unha maioría de esquerda, e EH Bildu é soberanista e de esquerda e vai estar presente en todas as maiorías. O Estado español vai ter que tomar nota de que EH Bildu, esa forza que tratou de ningunear, está na centralidade de todas as maiorías. Nós temos moi claro que o tema da paz e o da crise económica son prioritarios. E non imos a parar até que consigamos un país en convivencia. Imos pór toda a carne no asador neste asunto. Vainos a ter día a día no Parlamento e na rúa, e quizais no Goberno, con estes temas de xeito permanente. Que tomen nota. O feito de que esteamos nas institucións non nos vai a sacar da rúa. Temos unha forza enorme.