A raíz do presente

Se cadra é unha outra historia da transición. Unha historia máis fidedigna que a oficial e que busca as mudanzas transcendentais no fondo dunha lata de galletas Cuétara
O traballo minucioso das tres actrices permite que o humor rescate a obra do melodrama. (Foto: Nós Diario).
photo_camera O traballo minucioso das tres actrices permite que o humor rescate a obra do melodrama. (Foto: Nós Diario).

Unhas mudanzas que ven medrar dúas mozas con nome de virxe –Fátima e Lourdes– até se converteren en dúas mulleres que se adaptan a unha sociedade cambiante, coa música de baile substituíndo o silencio do loito, con amores clandestinos que reafirman o triunfo da vida. Tamén é unha crónica costumista, porque todo realismo ten algo de costumismo. A realidade é como é, mais tamén como a lembramos, e o autor de Bernarda, José Prieto, ten boa memoria.

Bernarda, de José Prieto / Compañía: Malasombra /
Dirección: José Prieto / Elenco: Luísa Merelas, Celia González e Esther Aja / Escenografía: Kukas / Iluminación: Xoque Carbajal

Bernarda fala dun enfrontamento xeracional, mais tamén dunha metamorfose social: fala de estruturas de poder que se esboroan e que non saben reaccionar máis que a partir da chantaxe emocional, do paternalismo ao que se afixo un país sen posibilidade de escolla.

“Mentres eu viva, nesta casa non vai cambiar nada”, di a nai protagonista: e son palabras que resoan tristemente no contexto do fin do franquismo, talvez nun presente no que permanece un regusto autoritario que non acaba de morrer. 

A metáfora non é evidente, non se subliña, mais está aí: a morte do ditador, do pai, libera as dúas irmás –unha máis paciente, a outra máis impetuosa, como as dúas faccións en que quedou dividida a sociedade– mais a configuración social que permanece apunta até que nivel de fondura se infiltrou o franquismo na vida cotiá, nos xestos do día a día, nas cerimonias colectivas que conforman a existencia. Sen dúbida falamos de memoria histórica, mais tamén das raíces dunha intolerancia que goza dunha excelente saúde. 

A compañía Malasombra logra que o drama se converta en comedia negra sen que os grises e os matices se perdan no retrato. O discurso é crítico e duro, mais sen perder a compaixón por uns seres que, a fin de contas, son iguais ante a aspereza da súa circunstancia.

O traballo minucioso das tres actrices e o oficio do autor na creación de tensións permite que o humor rescate a obra do melodrama sen renunciar a comunicar as emocións de que están cheas vidas das personaxes. Nun escenario que parece de verdade, constrúen a verdade dos sentimentos de perda, de desgraza, mesmo de sorpresa ante as súas ilusións. 

Hai un teatro así: ben medido, ben interpretado, co ritmo e o ton precisos. Un teatro no que o poético xorde do cotián e no que o final non moraliza, senón que lle deixa liberdade ao público para xulgar se matar certos pais segue merecendo loito ou non. Non é tan fácil.

Máis en Escena
Comentarios