O turismo e o comercio polo miúdo

Que pasaría en Galicia se todo o comercio polo miúdo non turístico desaparecese? "Eu teño a sensación de que se beneficia o benestar do turista en detrimento da calidade de vida dos que pagamos aquí os nosos impostos", di unha veciña da zona histórica de Compostela. "Todo o que hai son tendas de recordos, está para os guiris", afirma outra. Hai unhas semanas o concello de Compostela, por medio da súa alcaldesa, a señora Goretti Sanmartín, anunciou que o Goberno local estaba analizando a implantación dunha serie de medidas orientadas a que os negocios dedicados exclusivamente ao turismo non lle sigan gañando terreo ao comercio polo miúdo tradicional. Unha situación que leva a que a oferta comercial, especialmente na zona histórica, se reduza notablemente, o que desanima o hábitat neses barrios. Compostela ao igual que sucede, por caso, con outras capitais europeas relevantes (Amsterdam, París, Roma, Venecia, Lisboa, Barcelona) está experimentando un crecemento exponencial no número de turistas que a visitan (case 500.000 de media anual), tal que resulta inevitable o impacto global sobre a vida ordinaria da cidade e, de rebote, no país galego. Un impacto no comercio polo miúdo que afecta directamente aos consumidores locais, á economía e ao emprego das cidades, á ordenación urbanística, á vivenda... Un impacto sobre o comercio polo miúdo que non podemos por máis de cualificar como negativo e que se vén sumar ao que se deriva do crecente auxe do comercio online e da sacratísima competencia das grandes superficies. Impactos aos que habería que sumar o derivado da pandemia e da inflación dos prezos. O comercio polo miúdo dá carácter e vida aos barrios Volvendo a Compostela, cómpre sinalar que as medidas centrais adoptadas co gallo de reducir os impactos subliñados xiran arredor da regularización dos pisos turísticos (segundo datos do concello uns 600 deben pechar por carecer de licenza municipal), a suspensión cautelar de novas licenzas comerciais orientadas ao turismo e a limitación de novos usos das plantas baixas que albergaban comercios polo miúdo. Segundo as autoridades municipais responsables o obxectivo destas medidas é o de "protexer e fomentar o comercio local e de proximidade para fixar poboación na zona vella" que se está despoboando ao tempo que se disparan os prezos de alugueiro e compra de vivenda. Desenvolvemento local O Concello de Compostela entende por tendas de carácter turístico "aquelas que ofertan maioritariamente produtos orientados ao turismo e non ás persoas residentes, como poden ser as tendas convencionais de recordos, produtos típicos, as consignas para depósito de mochilas, as oficinas de cambio e moeda e establecementos similares". Recollemos esta iniciativa do Concello de Compostela para así poder chamar a atención sobre a importancia que o comercio polo miúdo ten tanto a nivel económico (favorece a economía local e xera emprego), como social (reforza a economía social), urbanístico (dá carácter e vida aos barrios), ambiental (supoñen un modelo de consumo máis sostible) en calquera cidade e comunidade como, por caso, sucede en Galicia. Un papel que o turismo masivo está esnaquizando con consecuencias tales como un descenso dos hábitats urbanos e unha degradación dos barrios, como denuncia o Concello. Unha característica que convén destacar do comercio polo miúdo é a súa relación co territorio. É un comercio de produtos de proximidade que ten como protagonistas produtores, vendedores e compradores dun lugar. Algo que desaparece cando estes establecementos son substituídos por tendas de carácter turístico, cuxo lugar pasan a ocupar as grandes superficies comerciais que venden produtos que viaxaron quilómetros e aos que hai que ir case sempre en coche. Non é necesario insistir no peso que ten o comercio polo miúdo na economía galega, que no caso particular de Compostela aínda é meirande dende o punto de vista da creación de emprego e de desenvolvemento económico local. Antes da pandemia Galicia contaba cuns 33.000 establecementos de comercio polo miúdo ou de retallo (75% de total) que aportaban sobre 12% do PIB galego e achegaban un 16,5% da ocupación, cifras que dan conta da importancia do sector. Unhas porcentaxes que en cidades de servizos como Compostela son claramente superiores. Un sector que tivo unhas enormes perdas coa pandemia (vendas, emprego) que levaron a que non poucos establecementos pecharan a porta para sempre (algúns cálculos cifran nun 20% os peches definitivos). So faltaba a expansión do boom turístico para que teñamos que asistir ao seu funeral.