O informe da EBA e o 'ombusmand'

A EBA (Autoridade Bancaria Europea) publica con carácter bienal o Consumer Trends Report (Informe de Tendencias de Consumo), que deu a coñecer no pasado mes de maio. É un informe que resume as tendencias e os problemas que para os consumidores da UE xeran os produtos e servizos de banca retallista. Neste informe identifica sete principais problemas para os consumidores financeiros, dos que destacan: —Como as hipotecas supoñen o 79% do volume de crédito aos fogares na UE e a suba dos tipos de xuro aumenta o risco para enfrontar dificultades de pago consecuencia do sobreendebedamento. —Aínda que o crédito ao consumo diminuíu lixeiramente, detéctanse deficientes procedementos de avaliación da solvencia e aumento dos intereses cobrados. —Nos servizos de pago o problema máis relevante está relacionado coa fraude nos pagos retallistas, especialmente antes da obriga da autenticación forte do cliente tanto para tarxetas de crédito como para transferencias de fondos, así como o aumento dos pagamentos fraudulentos executados para comprar criptoactivos. —A fraude nos servizos de diñeiro electrónico (e-money) ou a conxelación das súas contas polos requisitos máis estritos contra o branqueo de capitais e tamén as dificultades coa apertura, peche e bloqueo de contas. Mais é o sobreendebedamento e a conseguinte morosidade, orixinados pola contorna económica e unha inflación crecente, xunto coas taxas de xuro, o que máis prexudica os consumidores financeiros, que soportan uns custos de endebedamento moito máis altos e un aumento xeral do custo de vida e das dificultades para obter crédito. Todo isto motivou que nalgúns estados da UE xurdan novos modelos de negocio financeiro e novos produtos de crédito (Buy-Now-Pay-Later, peer-to-peer lending), a miúdo dispoñibles exclusivamente polas canles dixitais e fóra do perímetro regulatorio do BCE. Nova autoridade frustrada Non só é Galicia. Existe a nivel europeo unha gran preocupación co risco de exclusión financeira para certas categorías de consumidores e cos obstáculos para abrir unha conta de pagamento, polo que as autoridades financeiras levaron adiante iniciativas de regulación, supervisión e educación financeira. Iniciativas que non temos verificado no noso país, non sendo o caso da orixinal idea de pagar a unha entidade por un caixeiro automático que vén de substituír a unha oficina. A nivel estatal si que había unha solución parcial en camiño. O adianto electoral para o vindeiro mes de xullo trae como consecuencia que o proxecto de lei xa aprobado no Congreso que crea a Autoridade de defensa do cliente financeiro (ombusmand en terminoloxía británica), impulsada polo Ministerio de Economía, quede paralizado a falta de só o trámite da súa aprobación no Senado. No modelo actual as resolucións dos servizos de reclamación non obrigan a banca a atender as que favorecen os usuarios Xunto co imposto sectorial, esta norma é a outra fronte na que baten Executivo e banca. Din os representantes do sector que non é necesario porque xa abonda cos servizos de atención ao cliente das entidades, co servizo de reclamacións do Banco de España, co da Comisión Nacional do Mercado de Valores (CNMV), a Axencia de Protección de Datos ou os tribunais de xustiza. Máis explícita na súa oposición á norma foi a conselleira delegada de Bankinter, María Dolores Dancausa, que a cualifica de organismo "redundante que non é necesario" e considera que vai xerar máis confusión e reclamacións contra os bancos. Por iso foi definida como inimiga de crear unha nova autoridade, cando, segundo ela, "as que existen funcionan axeitadamente" e non vai contribuír a mellorar a reputación da banca. E aliñado con Dancausa, o único grupo político que votou contra esta lei, Vox, e o único que se abstivo, o PP. Pola contra, a nova autoridade financeira, ademais da maioría do Congreso, é apoiada polas asociacións de usuarios bancarios como medida fundamental para diminuír as malas prácticas bancarias. É lóxico. A gran vantaxe sobre a normativa vixente é que no modelo actual as resolucións dos servizos de reclamación non obrigan a banca a atender as que favorecen os usuarios, mentres que no novo modelo teñen carácter vinculante as resolucións que dite a nova Autoridade sempre que a contía do reclamado sexa inferior a 20.000 euros ou de contía indeterminada. Ademais de que as reclamacións non teñen custo para o reclamante. De ter existido esa autoridade, como pasou no caso de Irlanda, a inmensa maioría de reclamacións por cláusulas chan teríase resolto sen ser necesaria a vía xudicial, recurso que frea unha boa porcentaxe de reclamacións polo seu custe e satura os xulgados. Actualmente miles de demandas de reclamacións dos gastos hipotecarios e, probablemente, as que se produzan polas comisións de apertura, poderían ser tramitadas por esta frustrada vía.