A eólica mariña apura o desembarco na Galiza: A Mariña e Ortegal son os primeiros obxectivos

Iberdrola ten postos os ollos no Cantábrico galego para botar a andar os seus dous primeiros proxectos de eólica mariña no espazo peninsular. A este respecto, a multinacional de orixe vasca ten comezado diante do Goberno do Estado os trámites para a avaliación ambiental dos denominados parques de San Brandán e San Cibrao. Neste sentido desde o Ministerio de Transición Enerxética sinalan que “o resultado deste proceso é un informe de alcance ambiental elaborado pola Dirección Xeral de Calidade e Avaliación Ambiental que estabelecerá o contido que, a xuízo da Administración, debe conter o estudo de impacto ambiental que deberá presentar o promotor cando realice a solicitude de autorización administrativa”. O complexo eólico mariño de San Brandán situaríase a 12 quilómetros das costas de Ortegal e disporía dunha potencia instalada de 490 megawatts. O designado como parque eólico de San Cibrao atoparíase a 16 quilómetros desde a liña de terra do concello mariñán de Cervo e contaría cunha capacidade de xeración análoga ao de San Brandán. Os proxectos, presentados por Iberdrola ao programa Next Generation para beneficiarse das axudas públicas procedentes dos fondos comunitarios, desenvolveríanse conforme a coñecida como tecnoloxía eólica mariña flotante, diferente da denominada eólica mariña fixa. A localización prevista por Iberdrola para estas instalacións eólicas coincide cunha das áreas propostas pola Asociación de Industrias do Metal e Tecnoloxías da Galiza (Asime). Un documento elaborado a instancias da patronal galega do metal sinala as zonas de costa da Mariña-Xove, Punta Langostaira-Sabón e Val Miñor-Atios como as máis axeitadas para este tipo de complexos. Segundo Asime, a súa escolla ten en conta “a batimetría, profundidade do leito mariño a 15, 60 ou 100 metros, marcando o tipo de tecnoloxía a implantar, a existencia de rede con capacidade suficiente para a evacuación da enerxía xerada, dispoñibilidade de suficiente recurso eólico, e proximidade a grandes polos consumidores/industria electrointensiva”. A eólica mariña flotante O biólogo Ramón Varela sinala que “a eólica mariña flotante, localizada lonxe da costa, en zonas acoutadas e sen especial interese natural ou protexido, pode ser unha alternativa á enerxía eólica terrestre e aos impactos que esta xera. Chega unha superficie como a do concello de Fonsagrada no mar, é dicir pouco máis de 400 quilómetros cadrados, para ter un parque eólico dunha potencia equivalente ou superior á metade da potencia eólica actual que temos en terra”. Ademais, lembra que “a eólica flotante parece ter menor impacto comparado coa eólica mariña fixa, xa que apenas se invade o fondo mariño”. “A forza dos parques mariños multiplica varias veces a dos parques en terra”, continua Varela, quen lembra que “as infraestruturas eólicas mariñas en alta mar ou lonxe da costa parecen ofrecer varias vantaxes con respecto a eólica terrestre. Alí os ventos aínda son máis constantes, rápidos e seguros, polo que ocasiona maior rendemento enerxético e maior produción. O impacto visual e o ruído son menores, xa que os muíños non se distinguen desde terra. O desenvolvemento e construción destes parques é máis rápido por ter unha estrutura máis lixeira. Ademais, no caso galego, ofrece posibilidades de reorientar a industria naval local para a eólica flotante e mesmo Navantia Fene xa é un construtor de referencia mundial destas estruturas para augas intermedias e profundas”. "Como alternativa industrial para Ferrol, chega tarde", afirma rodríguez Varela considera que “nas rías e no litoral, nas proximidades da costa, é acertado prohibir estes parques de eólica mariña fixa”. En relación coa eólica mariña flotante entende que “a Administración debería ter presente unha serie de consideracións previas, como a ordenación do territorio mariño, fixando lugares adecuados e concretos que non interfiran con zonas protexidas ou de interese ecolóxico, coa pesca, con rutas marítimas e de recreo ou comerciais”. Na mesma liña, reclama “resolver problemas anexos aos parques como o trazado das liñas de cables de transmisión da enerxía á costa para conexión á rede e localización da subestación eléctrica, en consulta coas comunidades locais”. Os problemas do actual modelo enerxético “Galiza non pode seguir instalando sen límite e a calquera prezo sistemas de produción eléctrica, sexa eólica mariña, hidróxeno ou bombeo que unicamente serven a intereses multinacionais”, afirma Varela, quen sinala “se non pomos condicións, acabaremos producindo non só para o Estado senón tamén para Europa, sen teito ningún. Non debemos esquecer tamén que a eólica mariña é a xeración de enerxía máis intensiva en cobre”. Neste sentido, reclama que o desenvolvemento da eólica mariña require “cambios en aspectos económicos, con emprego sostíbel para a poboación, en particular a nivel local, participación pública nos beneficios, para que non suceda o dos parques terrestres e indemnizacións, se fose preciso”. A este respecto lembra que “en Portugal indemnizaron os pescadores”. O economista da Universidade de Santiago de Compostela (USC) Adrián Dios defende a Nós Diario “as posibilidades da eólica mariña mentres non afecte negativamente a outros sectores”. “É un mercado potente porque na Galiza temos empresas de pas e ben situadas no sector como Navantia e aí poden abrir unha vía de negocio. Porén, desde a perspectiva do mercado eléctrico non son optimista porque moitas das tecnoloxías están en fase de aprendizaxe”. “Se cadra desde o punto de vista galego non ten tanto interese e deben ser outras áreas do Estado quen deben esforzarse máis na transición enerxética”, conclúe Dios. O especialista en materia pesqueira da USC Gonzalo Rodríguez amósase preocupado polo seu impacto noutros sectores de actividade como a pesca. “Hai unha cuestión de oportunidade. Se se formula como unha alternativa industrial para o naval de Ferrol, chega tarde, pois isto había que facelo na década dos 80, como fixo a cidade alemá de Bremen, que reconverteu naquela altura os seus estaleiros e hoxe é a capital mundial da industria da eólica mariña”. Ademais, opina que se trata dunha “aposta de valor engadido moi baixo que xera moi pouco emprego e que entra en contradición con outras actividades como a pesca, unha industria que si produce moito valor engadido na Galiza”. A especialización produtiva da Galiza O proceso de implantación da eólica mariña na Galiza ten aínda un longo treito por diante. Malia que as decisións das últimas semanas -de maneira significada a solicitude de Iberdrola e os acordos do Executivo español e galego- adiantan movementos na introdución desta tecnoloxía de xeración enerxética, os expertos consultados por Nós Diario destacan que fica un longo camiño por percorrer. A este respecto, lembran que só poden instalarse parques mariños de 50 megawatts de potencia e que o Estado español aínda non ten aprobados plans de ordenación do espazo marítimo, onde se fixan as localizacións para este tipo de instalacións. As referidas iniciativas no ámbito da eólica mariña conducen necesariamente á especialización produtiva da Galiza na esfera enerxética. Malia que o debate é obxecto dunha abondosa bibliografía na esfera económica, o empuxe actual aos proxectos de eólica terrestre volve cuestionar o beneficio económico, social e ambiental dun modelo que moitos analistas ligan ás formacións sociais subdesenvolvidas. O profesor da Facultade de Económicas da Universidade de Santiago de Compostela Adrián Dios cuestiona os beneficios da especialización produtiva da Galiza na xeración eléctrica. “Galiza ten unha matriz produtivista dentro da organización económica española, cunha unha posición subordinada, onde estamos encargados de producir electricidade para fornecer a Madrid, malia ser excedentarios”, afirma Dios, quen sinala que “non deixa de ser curioso que se afonde na especialización produtiva no ámbito enerxético cando o sector industrial ligado ao mesmo está en proceso de desmantelamento”. “Tal e como funciona o sistema tarifario español, para Galiza non hai ningunha vantaxe de exportar electricidade”, conclúe Dios en conversa con Nós Diario.