Vén de rematar o prazo para enviar alegacións ao anteproxecto do PP denominado Lei de Promoción dos Beneficios Sociais e Económicos dos Proxectos que Utilizan os Recursos Naturais de Galiza, que, cando menos no seu título, xa semella recoñecer o espolio eólico denunciado por colectivos e organizacións; para que, se non, é precisa unha lei que faga que os beneficios, sociais e económicos, polo uso dos recursos naturais da Galiza sexan para Galiza?
Fóra de tal recoñecemento, o anteproxecto é unha lei transversal, novo xeito de nomear o "popular" caixón de xastre, pois toca diferentes sectores (eólica terrestre e mariña, incendios, mercado de carbono, concesións mineiras, Sogama, autoconsumo nos parques empresariais, centrais hidroeléctricas de bombeo...), mais dun xeito disperso e desordenado, sobre de todo na súa singular interpretación do que outros textos legais, do mesmo rango, definen como recurso natural.
A súa análise dende distintas ópticas xa motivou artigos anteriores en Nós Diario, polo que imos pór no albo o sector eólico, terrestre e mariño, e o calote da empresa pública.
No caso da eólica terrestre, este anteproxecto pretende facer unha mestura interesada e confusa entre a tramitación ambiental e unha nova avaliación dos beneficios sociais e económicos, coartada para deixar outra porta aberta máis para autorizar parques eólicos terrestres fóra das Áreas de Desenvolvemento Eólico (ADE).
Debémonos preguntar por que se definen as ADE se logo introducen subterfuxios para autorizar parques fóra delas; ademais, non é correcto mesturar a tramitación ambiental coa de beneficios sociais e económicos, unha non compensa a outra, o correcto é realizar a tramitación ambiental e, unha vez superada, analizar a proposta de beneficios sociais, tales como as obrigas non reflectidas no anteproxecto de ter a sede social e fiscal na Galiza, a compra de compoñentes no propio país, a rebaixa no prezo da electricidade, etc.
Uso racional dos recursos
Outra posibilidade de instalar parques terrestres fóra de ADE, recollida no anteproxecto, é a de facer unha PPA (compra a longo prazo) entre unha empresa xeradora e industrias radicadas no país, para máis do 80% da electricidade producida. Como xa escribimos no artigo anterior, as PPA non deixan de ser negocios privados e non poden ser escusa para a construción de novos parques alá onde queiran, pódense facer PPA con parques xa existentes.
No que ten a ver coa eólica mariña, o anteproxecto non entra no necesario debate competencial Xunta-Estado, só propón a creación dun fondo económico para compensar o sector pesqueiro, semellante ao que fixo a Xunta do PP cando o Prestige, pero agora de xeito permanente, mediante a creación dun canon á evacuación en terra da eólica mariña; e logo por que non se fai tamén na evacuación da eólica terrestre?
Nós non acreditamos na figura fiscal do canon, xa existente tamén na eólica terrestre e nas centrais hidroeléctricas, pois ao final somos as persoas consumidoras quen o pagamos vía recibo eléctrico; ademais, a actual Lei do Sector Eléctrico permite ao Goberno do Estado crear un suplemento territorial polo valor do recadado co canon ás consumidoras da comunidade autónoma onde exista. É dicir, poderíamos ter recibos eléctricos máis caros, como entre os anos 2019 e 2020 cando pagamos 38 millóns de euros por suplementos territoriais, sendo Galiza exportadora neta anual de electricidade, a zona do Estado co custo máis elevado.
Por outra banda, o anuncio da Xunta do anteproxecto semellaba impulsar unha Empresa Pública Galega de Enerxía, mais a realidade é outra: non existe tal, só recolle a posibilidade da participación pública en proxectos de renovábeis, pero sempre cando sexa minoritaria e temporal. Se hai vontade política de facer unha empresa pública de enerxía, como xa acontece noutras latitudes, é ben sinxelo: rescate das hidroeléctricas con concesión vencida, cesión voluntaria de accións á Administración como promovía o concurso eólico do BNG, e incluír unha partida económica nos orzamentos da Xunta para a súa constitución, como vén de facer recentemente a Generalitat de Catalunya.
Estamos diante dunha nova oportunidade perdida de restituír a obriga da Xunta a respecto da utilización racional dos recursos naturais como o vento, subordinada ao interese xeral, tamén no ámbito da xeración eléctrica. O anteproxecto de lei, por moito que se publiquen falsos obxectivos, pretende outra cousa, e non precisamente no beneficio da Galiza, nin económico nin social.
Se hai vontade política de facer unha empresa pública de enerxía, como xa acontece noutras latitudes, é ben sinxelo: rescate das hidroeléctricas con concesión vencida, cesión voluntaria de accións á Administración como promovía o concurso eólico do BNG, e incluír unha partida económica nos orzamentos da Xunta para a súa constitución, como vén de facer recentemente a Generalitat de Catalunya.
