Defende as charonias

De movementos lentos, tímida e fácil de pescar. Lévalle arredor de 20 anos ou máis chegar a adulta. Así é a Charonia lampas, a buguina de maior tamaño de Galicia e de toda Europa. Aquí é coñecida polos nomes de corno, corneta, apupo, carlou, ademais de buguina, símbolo da enorme riqueza e diversidade do mar pero tamén do idioma da nosa terra e a súa orixinalidade. Imaxe icónica, chea de beleza, do mundo mariñeiro e tamén dos peixeiros, que a facían soar para chamar a xente. Hai tres variantes posibles da súa cuncha, a máis abundante e a que ten a aparencia dunha pedra meteorizada e rugosa, de tons grises e chea de furadiños e corais planos; a versión máis desexada como adorno, de aparencia lisa e ondulacións propias da súa natureza inmaculada, con cores brancas e marronciñas, e, por último, a mixta entre ambos os dous tipos. A través delas pódese oír o ruído do mar pero tamén ecos da súa historia e destino e unha petición da súa parte: "Devólveme ao mar, que quedamos moi pouquiñas". Unha especie protexida Hai 40 anos contábanse por millóns en toda a costa galega, até chegar a ser unha pedra no zapato para a pesca. Non daban cartos pero ocupaban o sitio do peixe nas artes de pesca de fondo, mordendo os custosos panos de rede, rompéndoos e tendo que sacalas infrutuosamente. Montañas delas acumulábanse nos lugares onde os mariñeiros limpaban os aparellos. As que se podían sacar con facilidade das nasas ou das redes eran devoltas ao mar. As que "mordían o pano", é dicir, que enganchaban a rede con forza dentro da cuncha ao quedaren malladas e asustarse, sufrían un peor destino. Rompíanse para poder sacar a rede sen danala, causando a morte do animal, e tirábanse. Así ata que a alguén se lle deu por probalas. De carne dura pero de boas talladas, baratísima, fácil de preparar, non tardou en atopar oco gastronómico e mesmo mercado, sobre todo para tapas de bar e salpicóns, en Galicia e fóra dela. Os mariñeiros vendíanas por miles a 50 céntimos ou menos o quilo. A buguina é unha especie protexida que non se pode capturar Deixaron de romperse e matarse para nada, para sacarlles un proveito e, sen decatarse, levar a especie ao límite da extinción. De habitar todo tipo de fondos e profundidades do noso mar, a buguina pasou a ser anecdótica, relegada a fondos menos produtivos e marxinais. Hai anos que se tomaron medidas para evitar a súa desaparición. Hai leis que a declararon especie protexida non só en Galicia, senón en toda España. Isto implica que non pode capturarse para consumo, para obter a súa cuncha nin para comercializala. É obrigatorio tratalas con coidado e devolvelas ao mar con vida. É por isto que me sorprendeu moitísimo ver nas redes sociais da lonxa de Ribeira (O Barbanza) unha publicación onde se presumía de ter na poxa unha caixa destas buguinas vulnerables, incorrendo en dúas irregularidades: ter á venda unha especie protexida e identificar especies de xeito fraudulento. Mellor coñecemento Na lonxa de Ribeira e nas lonxas galegas os provedores de peixe e marisco, os mariñeiros, somos máis que nunca exemplo no que ten que ver coa sostibilidade e coidado dos océanos. Estar ao tanto da normativa existente e cumprila nun contexto de descenso de capturas e de ingresos pode resultar odioso, implica moito traballo, pero é necesario. Dende a lonxa rectificaron rapidamente, o que os honra. O obxectivo non debe ser criminalizar, senón mellorar. É máis, puxeron o foco en algo que é unha realidade tanto na pesca profesional como na deportiva, na administración, no persoal das lonxas e no consumidor, e que ademais é un desexo e dereito de todos: hai unha enorme necesidade de divulgación, non só de dar a coñecer as especies mariñas, senón de aprender a identificalas claramente e diferenciar unhas das outras. É fundamental contar con mellores plataformas e ferramentas para que a información actualizada sobre especies protexidas, vedas, normas, veñan do Goberno autonómico, central ou europeo, estean accesibles. E é necesario, sobre todo, explicar as razóns polas que se establecen as normas, sobre todo a nivel científico, xa que é a mellor maneira de concienciar, ademais da vixilancia, o bo exemplo e, chegado o caso, as sancións. Pode pagarse por unha soa buguina dez céntimos ou 100, pero o valor dunha especie é incalculable. Somos valentes, honestos e intelixentes para ir ao mar, para pescar, para contribuír a alimentar a humanidade pero tamén temos que selo para sinalar o que está mal e ser cada un de nós, no mar ou en terra, protectores dos océanos.