A Illa de Arousa é unha das localidades galegas onde está en marcha unha comunidade enerxética. Á súa fronte atópase Ana Millán, presidenta da asociación Arousa en Transición, que promove actualmente un proxecto para a instalación duns paneis fotovoltaicos para autocosumo, dun punto de carga de vehículos eléctricos e dunha app que permita xestionar e mellorar os consumos.
Millán sinala a Nós Diario que “este primeiro proxecto piloto da comunidade enerxética agrupa 12 familias, o Concello e a asociación de mariscadoras, en cuxo local se van emprazar os paneis solares”. Neste sentido, declárase “moi ilusionada co proxecto” e agarda que sexa "unha pequena revolución para que máis xente se una á iniciativa".
A presidenta da entidade sinala que “a comunidade enerxética vai permitir un aforro nos consumos eléctricos desas 12 familias de perto de 50%, recuperando o investimento nun prazo de seis anos”. A este respecto, lembra que “a iniciativa está financiada en 60% por axudas procedentes do Instituto para a Diversificación e Aforro da Enerxía en España (IDAE)”.
Arousa ten en marcha outros dous proxectos máis nesta liña. Un deles, impulsado pola confraría de pescadores de San Xulián e a Asociación de mexilloeiros da Illa de Arousa , estuda a viabilidade dunha embarcación híbrida para traballar nas bateas. Outro, denominado Cler Illa de Arousa, analiza cal é a mellor enerxía para pór en marcha unha comunidade enerxética.
Da Illa de Arousa a Ponte Caldelas
A orixe da comunidade enerxética de Buchabade, en Ponte Caldelas, é diferente á da Illa de Arousa. Mentres esta última nace ligada ao proceso de elaboración da Axenda 2030 nese concello, a outra xorde da comunidade de montes da comarca pontevedresa.
Precisamente, a negativa do Goberno do Estado a autorizar as comunidades de montes a promover estas iniciativas obrigou os comuneiros de Buchabade a constituír unha cooperativa para sacar adiante a proposta.
O presidente da comunidade enerxética de Buchabade, Fernando Malvar, explica en conversa con Nós Diario que “o proxecto nace a raíz da invasión eólica da Galiza, dunha liña eléctrica que atravesa os nosos montes comunais e da existencia dun parque nunha zona destas”. Neste sentido, “a comunidade enerxética é unha resposta responsábel, no marco dunha comunidade de montes cunha situación de certa solvencia”.
Malvar indica que “a comunidade enerxética vai prestar servizo a 80 vivendas e dúas pemes, producindo un aforro no consumo que variará entre 40% e 20%, a través da instalación de paneis solares en dous lugares diferentes, que van xerar entre 130 e 140 quilowatts”.
Nesta dirección, agarda “lograr o óptimo do consumo mediante as achegas da comunidade de montes e dunha parte dos membros da comunidade enerxética”.
A experiencia da Illa de Arousa e Buchade repítese noutras partes da Galiza, como As Neves ou Mos, até sumar, actualmente, perto dunha ducia de proxectos en todo o país. O asesor enerxético Xosé Manuel Golpe colabora tecnicamente con moitas destas iniciativas, convencido de que “as comunidades son o camiño para reducir o custo da factura eléctrica e pór freo a actual alza de prezos”.
"Aos pés dos cabalos"
Golpe comenta a Nós Diario que “o actual contexto enerxético deixa o consumidor doméstico, tanto de electricidade como de produtos de combustión, aos pés dos cabalos”. A este respecto, considera que “a única saída é o autoconsumo e as comunidades enerxéticas locais”.
“Estas comunidades”, continúa Golpe, “non son máis que un grupo de persoas, empresas e incluso institucións públicas que se xuntan para, baixo un modelo de participación aberto, voluntario e igualitario, desenvolver proxectos que teñan a ver coa enerxía”. Golpe apunta que a súa actividade vai “desde crear proxectos de xeración de enerxía renovábel, participar na xestión técnica dos mercados, almacenar e distribuír enerxía até traballar na eficiencia enerxética de vivendas”.
Un proceso complexo
O proceso de posta en marcha das comunidades enerxéticas non resulta doado. Segundo afirma Malvar, “son moitas as dificultades a nivel técnico e a nivel xurídico, téndose formulado problemas fiscais”. Na mesma liña, destaca que “burocraticamente é bastante complexo”.