Vitor Borba é un neno brasileiro nado na favela de Recife, tan pobre, tan pobre, que aos 11 anos xa perdera todos os dentes a causa da desnutrición. Fillo dun xardineiro municipal falecido cando Vitor tiña só 17 anos, durante a súa adolescencia tivo que traballar vendendo lambetadas, recollendo ferralla ou adestrando galos de pelexa.
A única luz na súa deprimente cotiandade era a das horas que investía practicando un deporte que acabaría por converterse na vía de escape daquela vida, o fútbol, no que é máis coñecido como Rivaldo, o mellor xogador do planeta en 1999 e campión do mundo de seleccións nacionais en 2002.
A pesar dos millóns de dólares que inundaron as súas contas bancarias desde que en 1996 fichara polo Deportivo, cos que se puido pagar unha dentadura de postal, o diñeiro non foi quen de borrar todos os signos do pasado de exclusión e precariedade padecido por Rivaldo, e as súas pernas tortas -que evocan a outro xenio maltratado polas rúas, Garrincha- son un recordatorio perenne desa pobreza vivida polo astro brasileiro.
O fútbol como instrumento de "normalización"
Mais o fútbol como vehículo de mobilidade social vai moito mais alá de historias como a de Rivaldo, case tópicas por repetidas, do crack saído das favelas.
Lonxe do oropel do deporte profesional, onde se fraguan as historias que fan a vida, o balompé é empregado xa non para ascender, senón para loitar en prol da inclusión, contribuíndo á "desguetificación" e á "normalización" das máis excluídas pola sociedade.
Con ese obxectivo naceu en 2014 a Liga Social de Fútbol Sala da Coruña, un proxecto desenvolvido pola Institución Benéfico Social Padre Rubinos e no que colaboran outras organizacións non gobernamentais que traballan con persoas migrantes, con diversidade funcional, afectadas por adiccións ou con trastornos mentais, así como empresas privadas e institucións públicas como o Concello da Coruña e o Real Club Deportivo.
Na competición. como sinala para Nós Diario o seu responsábel, Álex Riera, compiten "en igualdade de condicións" equipos conformados por usuarios dos servizos desas asociacións con "persoas sen problemáticas", todo para "xerar relacións menos segregadoras, ampliando deste modo o campo relacional dunhas xentes que non terían oportunidade de crealas sen ela".
"Os beneficios para as persoas que participan son tremendos -engade Riera-, pois co fútbol, que para nós é un vehículo, non un fin, traballamos eidos como a colaboración, o sentimento de grupo, o respecto polos horarios ou a creación de rutinas e hábitos saudábeis, que logo poden exportar a outros aspectos da vida, como os laborais".
A edición de 2020 de Liga Social xa está en marcha, e prolongarase até finais do vindeiro mes de xuño, coa esperanza de seguir "estimulando o traballo en rede entre persoas e entidades participantes e, con iso, avanzar até o obxectivo último, que é lograr a integración e a inclusión social das e dos participantes", conclúe Álex Riera.
Unha actividade aberta á participación da cidadanía
Desde a Institución Benéfico Social Padre Rubinos, entidade organizadora da actividade, destacan o "recoñecemento a nivel popular que comeza a ter a Liga Social" logo das súas seis primeiras edicións, e lembran que está "aberta á cidadanía", poñendo como exemplo a incorporación neste 2020 dun equipo conformado por traballadores dunha empresa de informática.