Un verán en Galeusca: A Montaña, de Anxos Sumai

Os cabalos nin se inmutaron, pero nós sobresaltámonos cando saltaron os peixes. Saltou un e, detrás, outro. Despois, debaixo da auga atoldada contamos doce, dun gris averdado. De cando en vez, daban un chimpo e cimbraban no aire antes de volver mergullarse. Non é raro ver peixes nun estanque, pero este estaba nun clareiro no medio do monte. -Son carpas! –berrei incrédula. -Son, si. O raro é que as carpas salten, non teñen corpo para acrobacias –precisou o meu pai-. Como moito, sacan a boca fóra da tona. Colleramos os cabalos de mañá cedo para subir á cima do Xiabre. Ultimamente tiñamos unha discusión sen solución posible, na que a teimosía de papá batía contra a miña. Eu insistía en que desde o meu piso en Compostela se vía o cume, azulado pola distancia, desa mesma montaña que se levanta fronte á casa da aldea. El porfiaba en que era imposible, que estaba a uns corenta quilómetros da cidade e que non tiña altura abonda para que se vise desde tan lonxe. -Ti ves o monte Muralla, que é máis alto –dicíame. Así que decidimos saír de dúbidas subindo á montaña dacabalo e cuns bos prismáticos. Por lóxica, se desde o cume se vía a cidade -xa non digo o meu balcón, o meu gato no balcón entre os xeranios- eu estaría no certo. Pero non chegamos a comprobalo porque descabalgamos ao pé do estanque, seguramente un bebedoiro para as bestas, e mentres discutiamos sobre se as carpas saltaban ou non, el escorregou e rompeu unha perna. Foi unha loucura evacualo de alí, tardaron horas en rescatarnos. Papá estaba extenuado pola dor cando ingresou no hospital. A ventá era longa, pero estreita. Ocupaba toda a parede, de esquerda a dereita, como a ringleira dun libro. Unha liña de texto onde a paisaxe narraba, de seu, un relato. O mar ao fondo, unha franxa esmeralda no horizonte. Antes do mar, a praia e os edificios bordeando a costa. Detrás dos edificios, piñeiros e naves industriais con cubertas metálicas imitando tellas de barro. Despois, unha estrada. Despois, unha fila de pradairos rubios e o aparcadoiro de cor anil. E, por fin, o hospital e a ventá. Con papá acomodado na cama, escaiolado, houbo un tempo de calma, sen precipicios inesperados, no que deixei o asento de acompañante e púxenme a mirar pola ventá. A habitación estaba orientada ao oeste e, en menos dunha hora, tería que baixar os estores para que sol de agosto non lle abafase o corpo danado. Durmía, tranquilo e estilizado como un bidueiro abatido. A perna inmobilizada poñíalle unha gravidade e unha rixidez estrañas. Inquietábame ter que entretelo e animalo cando espertase. Non falabamos demasiado e, cando o faciamos, adoitabamos recorrer á pesca. Era o único tema que nos evocaba momentos sempre felices nos que non había espazo para a discusión. Malia a súa natural contención, papá era un home fantasioso e tendía a esaxerar as capturas, ou a inventalas. Tiña tocos os dedos índice e maior da man dereita. Dicía que llos tronzara a sedela nunha loita extenuante cun salmón. O tamaño do salmón aumentaba con cada novo relato da fazaña. Pero papá non perdera os dedos pescando. Traballara nun serradoiro e tiña as mans esnaquizadas de escascar árbores, de usar máquinas que ameazaban con despezalo a el no canto de despezar as árbores. Perdera as puntas dos dedos coa serra mecánica, pero iso non era tan heroico como que llos rebandase a sedela cando pescaba o salmón máis grande que se vira en todo o curso do Ulla. Eu, desde logo, non desmentía a súa historia. Quedaba entre nós esa invención coa que riamos, cómplices, ante a admiración da audiencia. Lembro noites de pesca con el, sucando o río baixo a suntuosa calma da Vía Láctea. Unha vez, nun areal da desembocadura, fixen unha pesca dobre cunha cana con dous anzois: enganchada no primeiro anzol saíu unha robaliza coas aletas dorsais ourizadas, os raios de punta, e debaixo, agarrado á segunda brinca, un congro máis ansioso por devorar a robaliza que por ceibarse. Observamos papá e mais eu o terror da robaliza. -Morreu de medo ao ver ao congro apegado a ela -afirmou con convicción. Comémolos fritidos á volta de pescar. Que máis daba a forma de morrer? Un peixe non sabe máis amargo por morrer de medo, nin é máis nutritivo se morre loitando. A morte sabe adozada e oca. O oco, que tratándose da morte é goro como un ovo non fecundado, é unha calidade que apón a fame ou, no noso caso, a ansiedade da depredación. Tamén, quizais, a gula. O sol pousou no peitoril. Antes de baixar o estor, aínda intentei construír o relato que me propoñía a paisaxe. É imposible facer nada creativo nun hospital. É un lugar que te mantén detida, irremediablemente suspendida. Como a enfermidade. Esperei a que papá espertase. Á media tarde tería que ir acomodar os cabalos e despois debía regresar a Compostela, á obsesión do Xiabre. O voo dun miñato arrastroume ata outra montaña, afastada e tamén azul. Estaba alén da desembocadura, por iso non a vía desde a casa da aldea. Sentín unha súbita e punxente decepción. A súa forma era semellante á do meu Xiabre, o cume cortado nunha meseta dentada e longa. Sen dúbida era máis alta e estaba mellor situada para ser vista desde o meu balcón de Compostela. Esa era, seguro, a competidora da que me falaba papá. Desgusteime, non tanto por ter que darlle a razón, senón pola desilusión de que non fose o Xiabre o monte que me abrazaba tanto na aldea coma na cidade. Papá espertou e miroume. Recoñeceu a expresión de derrota no meu rostro e interrogoume coa ollada. Non lle respondín. Achegueille a compota de mazá que lle puxeron de merenda e comeuna en pequenas, lentas, culleradas. Decidín preguntarlle algo que me roldaba a cabeza, persistente, mentres construía o relato a través da ventá. -E por que habería carpas no monte, papá? Deixou a culler na cunca e púxose a dar pequenos golpes na fronte cos dous dedos tocos, o índice e o maior, como animándome a pensar. -Filla, a min non me inqueda que houbese carpas no monte. Alguén as levaría. O que de verdade me intriga é por que saltaban.