Un verán en Galeusca: Un equipo, Uxue Apaolaza

Decatáronse todos os da ringleira, agás el, de que o home que tiña diante era, eh, sucio. Non, vaia, non era iso; tamén, pero, sobre todo, era alguén a quen non era necesario achegarse tanto. Semellaba sacado dunha reportaxe fotográfica do NYT. Non, en realidade tampouco non está ben dicir isto, non si? Era un mendigo: decatábase calquera que o mirase. Fer mirou durante un intre o abrigo do home e pensou: calquera diría que saíu dalgún contedor de lixo. Seguro que despois se pon a tocar a mercadoría que poñen ao redor da caixa para tentar á xente que está en ringleira, seguro - pero sen ánimo de mercar nada -; e caeráselle algo, seguro. O mundo estaba para que el aprendese. E el aprendía coma os nenos, tocando. -Tes cartos? Foi a caixeira quen preguntou. Fer mirou atrás, para ver se ao resto da ringleira lle parecera normal aquel requirimento. Seica si, incluído o destinatario da pregunta. Daquela Fer mirou o home e reparou en que era un mendigo e non un tipo que levaba un interesante abrigo verde. O home afirmou coa cabeza que tiña diñeiro. A caixeira comezou a pasar os produtos pola caixa. Fer quedou mirando para ela fixamente, como a secuencia dunha película, coa mandíbula medio durmida. O día non comezaba mal. Iso cría. Aparentemente, todo dependía da súa vontade, Eu tamén: deixeille o café preparado para poñelo ao lume e facelo, pan cortado e listo dentro da torradora para torralo ao erguerse. E a radio, e a ducha, e… En primeiro lugar, decidiu ir ao supermercado, o Dia: faríame algo delicioso para comer, a min. Aquel día a narración era unha narración de equipo; mentres eu estaba a traballar el limpaba a casa, facía a comida, todos os mandados, as cuestións burocráticas: facilitarme o traballo. E buscar traballo. Eramos un equipo, si, ás once da mañá aínda non era o inútil que envía a súa moza a cazar. O día non comezaba mal. Aparentemente, todo dependía da súa vontade Fer reparou en que, de xeito involuntario, el tamén gardara máis distancia con aquel home que a que gardaría con calquera outra persoa. Nas reportaxes fotográficas do NYT non se aprecia o cheiro. Mirou a caixeira e, como a través dos ollos da muller, a súa man aberta, as moedas que estaba a depositar alí o mendigo, unha a unha, colléndoas da súa man e depositándoas despois na palma aberta da caixeira. Ía para longo, o home do abrigo tiña moitas máis moedas vermellas que das outras: a caridade dos transeúntes mídese en céntimos pequenos. A caixeiro contaba en voz alta, de maior a menor, o que lle quedaba por pagar ao mendigo: noventa e cinco, noventa... A Fer pasóuselle pola cabeza que aquilo semellaba un concurso e case bota unha gargallada. O día comezaba ben, si. A man da caixeira seguía agardando, aberta, non se pechou, porque aínda faltaban moedas, pero non quedaban xa na man do home, non lle quedaba nada máis. Calculara mal. Agora debería abrirse o chan e o concursante caería polo burato e será a miña quenda, pensou Fer. Pero a terra non se abriu e o mendigo estaba alí, os dedos non contaban moedas na palma da man. E a caixeira estaba inmóbil, Fer semellaba agora o mendigo, mirando as invisibles moedas da man do home do abrigo, mirando a man, como se coa mirada fose posible crear moedas para pasar a quenda ao cliente seguinte. Pero non. -Merda! Pregunteiche se o tiñas…e agora, que? O mendigo non se movía e, nunha ringleira cada vez máis longa, comezou a escoitarse o murmurio. Fer deixara de prestarlle atención ás mercadorías que están ao carón da caixa. Miraba adiante e atrás; a escena e a xente que tiña detrás, a caixeira e o mendigo, a xente que tiña detrás outra vez. El era o único que se movía, como se a realidade quedase conxelada. E o que vía non axudaba á conciencia. Pan e chourizo de Pamplona. Isto era o que quería mercar o home, non eran dous envases de viño Don Simón. - Canto lle falta? Preguntou Fer E os dous, caixeira e mendigo, mirárono coas mans en posición de esmola, estendidas. O mendigo mirou a caixeira e despois a Fer, a caixeira de novo, a súa man, a outra man. - Canto lle falta? - 50 céntimos. Fer púxose a remexer nos petos cheos. O mendigo recolleu o chourizo e o pan e apertouno contra o corpo, sentindo a súa propiedade: xa non miraba a Fer. E nunca volveu miralo, cando Fer deixou os 50 céntimos na man do caixeiro tiña xa o chourizo dentro do abrigo interesante e o pan baixo o brazo. Todo no seu sitio. E cando ía moverse para dirixirse á rúa, caeu unha bolsa de plástico, como do ceo, sobre a cabeza do mendigo. Tirouna a caixeira mentres saía o recibo da caixa. - Eu regáloche a bolsa - Dixo berrando - De cando en vez está ben ser caritativo - E fíxolle un aceno a Fer, a un Fer de cera. "Iso non é caridade" pensou sen pronuncialo, dentro da súa cabeza. Pero a que se refería con "iso"? Á caridade do caixeiro ou á súa? Era caridade a súa? O que el executara fora un plan de prevención, a ver se o efecto bolboreta perduraba até que el mesmo o necesitase. Fora unha intervención de cara ao futuro. Fer comezaba todos os efectos dominó que podía, a ver se cando el estivese definitivamente arruinado algún seguía activo. Nas parábolas bíblicas, nos contos de Twain… é moito máis doado tirar leccións. Ao carón do pobre sempre hai un rico. Para iso son os pobres, non é? Para darlles leccións aos ricos. Unha caixeira racializada e un home branco desempregado que non poden pensar moito no xeito de soportar o paso dos días non sacarán leccións de todo aquilo. Un silencio nervioso. Un exercicio de contención para controlar o medo. A caixeira non preguntou a Fer se tiña cartos, el aínda parecía de clase media e para desfacerse dos cheiros aínda podía botar man dunha ducha. E desodorizante. Pero non había volta atrás, sentira medo. El, outra vez el. Non eu. El perdeu o equilibrio porque unha nómina e un horario fixo son mellores ca nada. O día non dependía del. Renunciou a tomar decisións. Pero non mo contou e, sobre todo, non me deixou darlle consellos polo seu ben. Cando comecei a falarlle da adrenalina do soldado a cabalo, que o meu xefe é insoportable e que non adiviñaría o que me fixera hoxe, botoume enriba os seus medos, que non me fixera unha comida deliciosa, algo si, pero non esa suculenta que quería, e porque matamos os mendigos e a el tamén o imos matar, que el se negaba, e berrábame, sen ningunha intelixencia emocional, que eu non respectaba o seu sistema de reciclaxe.