"A UE é a punta de lanza da globalización”

Neste caderno abórdanse os principais temas arredor do proceso de globalización e o imperialismo ademais do papel da Galiza no marco internacional no que se insire

-Que obxectivo ten a Fundación Moncho Reboiras á hora de publicar un caderno divulgativo sobre a UE?

Para a Fundación, a divulgación é fundamental e por iso tratamos de facer traballos sinxelos e amenos co fin de dar a coñecer temas con enfoques que ás veces non chegan á xente porque non interesan aos poderes e ás clases dominantes. Neste caderno tentamos retomar distintos temas arredor da Unión Europea, desde o proceso de globalización no que estamos metidos, até a falta de democracia dos organismos, a funcionalidade do euro como elementos centralizador do poder ou as consecuencias dos tratados de libre comercio. Todos teñen un fío condutor, demostrar como a UE é funcional aos grandes poderes económicos, ao capitalismo, e procuran unha maior centralización do poder. 

"O secretismo co que se negocian os tratados pon en cuestión o carácter democrático da UE"

-Cómpre coñecer eses mecanismos porque nos afectan directamente como cidadás?

A UE dá leccións de democracia mais exemplos como o secretismo que se produce arredor das negociacións dos tratados de libre comercio poñen en cuestión precisamente o seu carácter democrático. Os tres tratados que máis repercusión van ter estanse a negociar con Estados Unidos ou Canadá no máis absoluto dos segredos. Son acordos que van ter importancia non só no libre cambio e nas taxas do comercio, senón tamén na calidade dos produtos. Van coller a lexislación máis baixa en materia laboral, a americana e a europea en materia crediticia, para rebaixar a americana. De se dar conflito con investidores entrarían en acción os bufetes privados, xa que ambas partes aceptan ese papel do ámbito privado nas decisións. Chegamos á situación de que entidades privatizadas están por riba da soberanía dos países. Certo é que estes acordos van ter que ser aprobados polos países membros e polo Parlamento Europeo mais, poño por caso, no debate sobre o acordo con Canadá déuselle menos de un minuto a cada deputado que interveu e foi aprobado por maioría absoluta. A explicación é que os propios parlamentarios son resultado da unión entre os grandes capitais e os partidos dominantes, asociados tamén aos grandes medios de comunicación. 

-Da óptica do nacionalismo, onde se sitúan as grandes cuestións a respecto da UE?

Un dos debates é si a UE é reformábel ou non. Existen opinións dos que cren que pode ser e hai outros que pensamos que non porque a propia dimensión e deseño da UE é funcional aos grandes grupos económicos. Á clase traballadora élle difícil moverse en espazos desta dimensión, promover mobilizacións de forza. Son dos que opino que os movementos de liberación nacional e a fracturación dos grandes espazos nacionais e económicos é favorábel á democracia neste momento histórico. Outra liña é a de quen defende que é posíbel modificar a correlación de forzas na UE, mais o certo é que a situación é cada vez máis desfavorábel á clase traballadora e aos intereses da democracia. A UE e os seus organismos cada vez está máis afastada da base social, mesmo a nivel físico. 

 "A fracturación dos grandes espazos nacionais e económicos é favorábel á democracia

-Acumula poder, mais é difícil mobilizarse contra a UE. A metáfora sería un castelo-fortaleza?

Canto máis próximo é o poder máis fácil a influencia e canto máis lonxe máis difícil lle resulta á clase traballadora. O capital está en moi poucas mans e conta co poder económico, o militar e a instrumentalización da comunicación e internet, mais as clases populares son millóns de vontades. En todo caso, é preciso coordinar as loitas a nivel internacional, aprender doutros procesos e divulgar os conflitos exteriores para dar forza á idea de que esta é unha tarefa na que está comprometida grande parte da humanidade e, polo tanto, pódese gañar. 

-Reforza esta situación o rexeitamento que o nacionalismo galego mostrou desde o inicio á entrada na EU?

Sempre estivo claro. Aquel berro de “Mercado Común Europeo, ruína do pobo galego”, segue a estar vixente na súa vontade. Opuxémonos a todos os tratados e tivemos claro que consecuencias ían ter. O debate pendente é se unha vez que estamos dentro é preciso optar pola reforma ou defender a saída, e este é un debate complexo cando sobre a mesa está a cuestión da soberanía e a dependencia do Estado español. O reto é duplo. Semellan utopías mais poden ser factíbeis porque as contradicións do capital son agudas e cómpre definir tarde ou cedo os obxectivos. 

-En que termos se situaría ese debate?

Na resposta a preguntas como: é posíbel redefinir a situación de Galiza dentro da UE e do Estado? É posíbel redefinilo sen romper co euro? É posíbel cando Europa vai incrementando as ataduras co capital coa privatización dos sectores públicos? Pódese construír unha sociedade que non nos minorice e reduza? Se non mudamos a situación económica podemos redefinir a nosa cultura e identidade?  

"Aquel berro de “Mercado Común Europeo, ruína do pobo galego”, segue a estar vixente na súa vontade".

-Por esas cuestións, a UE preséntase como protagonista do imperialismo?

Investigadores, fundamentalmente cubanos e latinoamericanos ven UE como un proxecto imperialista. A UE é a punta da lanza da globalización, máis que os Estados Unidos. Queda á vista cando toma a decisión definitiva de ampliarse á Europa do Leste. As contradicións que aparecen con Rusia non se lle poden adxudicar aos Estados Unidos porque onde entran é no proxecto da UE. O capitalismo europeo entrou no proceso de globalización. Arredor de oitocentos mil millóns de euros son os investimentos de fóra no Estado español mais arredor desa cantidade é o capital que o Estado español inviste en Latinoamérica. A maior parte, poño por caso, dos ingresos do Banco Santander prodúcense en América Latina e no Reino Unido. Se o capitalismo portugués apoia estar dentro da UE é porque lle vai ben ao capital aínda que prexudique ao país. Ao capital Europa vaille ben e élle funcional. Quen manda son os lobbies empresariais e os grandes partidos e a democracia é a ausente. A corrupción neste marco, é parte do sistema, coa porta xiratoria funcionando. 

-Que efectos produciron as políticas de austeridade e recortes en dereitos sociais e laborais impulsados pola Troika?

Neste momento as saídas que dá a Troika son favorábeis á concentración e centralización do capital. Sabían que o reaxuste do PIB e a redistribución do traballo ían ter consecuencias sobre estados máis débiles e ás clases populares de todos os países da UE segundo a súa forza. Queda demostrado que as políticas keneysianas non poden ter ningún resultado positivo porque poderíanse aplicar con estados nación volcados cara dentro e onde o nivel de globalización non chegara ao nivel que temos hoxe. Neste momento o capital conseguiu que o mercado sexa case mundial e colocouse por riba dos propios estados. Ti podes decidir aumentar os salarios e o consumo interno, mais pode ser que ese consumo remate aproveitado por empresas de fóra e pode que non se cren novos postos de traballo porque as fronteiras están abertas. A única maneira que se podan aplicar políticas distintas e teñan resultados é que cada estado poda controlar o movemento de capitais, a moeda propia  e poda regular comercio interior e exterior.

-Os desequilibrios territoriais son agora maiores?

Déronse dous procesos. Na década anterior foron baixando e logo aumentaron coa entrada dos países do leste. A partir de reaxustes, os desequilibrios estanse agudizando e iso parece ser a tendencia cara ao futuro. Mesmo na propia Alemania, co desequilibrio dos países do centro do sistema e a súa periferia. Todo parece conducir a que aumente a distancia entre Galiza e Catalunya e Madrid. No caso galego non se nota tanto porque o noso país ten unha maneira tradicional de solucionar as diferenzas que é a emigración. Se botas os máis pobres, dá a impresión de que non vai tan mal. Se reparas no peso da economía galega no total do estado comprobarás que cada vez é máis pequeno. Botamos a poboación máis pobre e a natalidade redúcese, camiñando cara ao suicidio. 

 "Se reparas no peso da economía galega no total do estado comprobarás que cada vez é máis pequeno. Botamos a poboación máis pobre e a natalidade redúcese, camiñando cara o suicidio". 

-Os sectores primarios, nomeadamente agricultura e pesca, foron as grandes vítimas?

Eles tiñan excedentes agrarios importantes. No capitalismo non hai solidariedade. O que funciona é o negocio e a eficacia como eles o ven. Tiñan unha agricultura industrial cunha produción de alimentos menos natural que a nosa, mais é moi difícil competir con todo iso. Nós non temos capacidade de producir nesas condicións, competimos fronte sectores que son terratenentes, era moi difícil situarse diante, por exemplo, dunha gadaría subvencionada e que producía en escala. A realidade é que hoxe non dá sobrevivido nin quen ten duascentas vacas e antes sobrevivían con tres. E aínda hai quen di que podemos correr esa carreira. 

-Que papel ten entón Galiza dentro da UE?

Nos países como os nosos sempre hai dúas loitas que se deben levar ao tempo, unha é aguantar este momento crítico e a outra a construción dun novo proxecto. Significa isto traballar a dous niveis, o máis importante, de carácter estratéxico, é a mobilización social, coñecer e ofrecer unha folla de ruta aínda que sexa en moitas etapas. Nunca ocultar o que queres facer. Xunto a isto está a construción diaria, intentar que o sistema non sexa tan lesivo. Non chega co discurso rupturista, senón que todos os días hai que gañarlle pulso ao poder, modificar as leis, conseguir subvencións para as pequenas empresas... todo o que, por exemplo, está a facer o BNG. O reto das forzas nacionalistas de esquerdas é acoplar estas dúas loitas, os pequenos cambios nun sistema que carcome o propio proceso. Cómpre facer un esforzo construtivo para gañar sectores novos da sociedade, que están a construír cousas novas e que impulsan o cambio. O que en América Latina definen como construción do poder popular.