UN VERÁN EN GALEUSCA

Terra sen Mal

‘Un verán en Galeusca’ é un proxecto feito, por segundo ano consecutivo, entre VilaWeb, Berria e Nós Diario. A serie consta de doce relatos curtos, escritos por Mercè Ibarz, Biel Mesquida, Belio Zaballa, Esperança Camps, Danele Sarriugarte, Jimu Iturralde, Goaitz Labandibar, Unai Elorriaga, Emma Pedreira, Marica Campo, Séchu Sende e Daniel Asorey. Todos os relatos aparecerán ao longo do verán nos tres medios.
Emma Pedreira
photo_camera Emma Pedreira

Os corpos aboiaron no mangleiral. Unha mañá chegou un, nu, inchado, sen cara, comesto, quizais, dos sirís e mais dos peixes. Despois foron aparecendo outros, cada luzada, e do mesmo xeito: sen mans, nin miolos nin sequera faciana que mirar. Daquela, o pobo preguntou á muller que era o que acontecía. Uns moumeaban que velaí estaban as vítimas da raíña Janduí e das súas guerreiras do interior, das que tanto gustaban os galegos, eses que agora crían mandar nas augas e nas árbores. Outros facían voar ruxerruxes no bosque, seica a Virxe sagrada dos portugueses andaba a se atragoar cos impíos que renegaran dela.

Para saber a verdade, a muller abandonou a aldea varios días, houbo quen dixo que pediría consello a Abaçaí. Levou canda ela a xurema sagrada e pintou o seu corpo coa memoria das que foran. Cando volveu, viña delgada e falou para todas. As mestras fixéranlle ver o famento Ipuriara nadando entre a lama, porén, tamén lle sinalaran o camiño ata a Terra sen Mal. Entón fíxose o silencio. A Terra sen Mal. Todos lembraban cando, coa axuda deles, os maíras galegos derrotaran os portugueses e os padres xesuítas foran expulsados das aldeas. Acabaran as palabras de ferro e pólvora. Os infernos e pecados. No entanto, agora eses mesmos maíras devoraban a selva e traían barcos ata as praias, cargados de homes e mulleres coa cor da noite calma. Facíano no nome da República Galega e da Compañía Galega de Indias. Talvez co camiño á Terra sen Mal, habería outro futuro, talvez...

—O desconcerto é unha árbore moi alta —afirmou unha moza.

A muller asentiu ao oír aquelas palabras. Acariñouna. Irían xuntas ata Compostela de Recife, e alí pedirían falar co gobernador, un home barbado co que xa asinaran pactos. Conque as dúas principiaron varios días de camiño. Atravesaron horizontes de verdes infindos. Abriron carreiros solitarios. Alimentáronse de froitos de coaçú e xatobá. Beberon zume acedo de xenipapo, lume na pel amándose tan soas. E, silandeiras, cruzaron territorios doutros pobos para non alertaren a guerra e incomodaren os entregos. Ata que, por fin, logo de varios abrentes, albiscaron a cidade a se erguer tras da murada. Así, as dúas traspasaron a porta de Santiago cos corpos pintados e os adobíos nos cabelos.

A cidade bulía en rúas ateigadas. O fedor amolecía o entendemento e as árbores eran paredes sen sombra. Alén de soldados, viron outras coma elas, vestidas xa á maneira das europeas, tamén escravas que levaban parasoles de mulleres brancas e, por suposto, fileiras de homes negros que cargaban mercadoría dende o peirao. Sentiron de golpe o alcatreo do sangue e, como por acaso, as dúas pensaron en flores de mandacarú para afastaren tanta tristura. Deseguido, cruzaron unha ponte longa que comunicaba cunha illa. A máis moza semellaba pampa ao ver as casas, as bestas e pasear por aquel tronco xigantesco que era quen de alancar a marisma con arcos de pedra e de madeira. A outra sabía onde tiña que ir. Coñecía a cidade, camiñando decidida por calellas e becos. Cando a máis nova lle preguntou cando é que estivera alí, naquel mundo de xente, a muller respondeulle que xamais precisara vir ver os brancos. Os europeos sempre as atoparan antes, proídos polo seu andazo de metal amarelo, azucre e madeira rubia. Pola contra, fora a xurema sagrada a que lle amosara a ela os camiños para chegar, como tamén abrigara o orgullo e a memoria do que eran. O

gobernador decidiu recibir aquela raíña india, que había anos lle prestara apoio na súa loita contra portugueses e castelás. Fíxoo en parte porque, dende Compostela, a República mandara a vedora maior para fiscalizar a Compañía e aqueles territorios arredados. Esa muller había levar unha boa impresión da cidade que el estaba a erguer no medio dos salvaxes. Por iso xa amosara para ela o zoolóxico, as rúas empedradas, as canles, a sinagoga.... Agora comprobaría tamén a largueza coa que alí trataban as indíxenas. Cavilou. O Pazo do Goberno era un edificio rectangular con dúas torres altas, unha servía de farol e a outra de observatorio astronómico e estaba preto do Castelo das Cinco Puntas. Tiña que pensar ben o lugar onde recibir as indias para provocar a súa admiración e tamén a da vedora. Así que elixiu o salón de audiencias, coas súas madeiras de peroba rosa e seus cadros coloridos sobre esa terra fabulosa. As dúas nativas chegaron coa pel pintada, enfeitada cos signos estraños, ben distintos dos da tribo das Janduí, das que seica eran inimigas. O gobernador permaneceu sentado nunha cadeira alta e ofreceulles un tallo baixo ás dúas mulleres. En pé, case oculta nas sombras, a vedora maior da República ollou a escena dende un recuncho do salón.

—Aqueles que vós matades están a alimentar o temible Ipuriara —dixo a nativa.

O gobernador sentiuse incómodo ao oír supersticións que apenas comprendía. De golpe, ficara nervioso polo que puidese pensar a vedora, unha muller que semellaba crer realmente nos principios de xustiza da próspera República das Santas Irmandades da Galiza.

—Eu vin como botabades no mangleiral a carne humillada das escravas.

—Eu vin como ciscabades aló os corpos asasinados das que habitan no mato.

O gobernador ergueuse enfadado. Como é que a india sabía iso?

—Veño só para vos advertir que o Ipuriara, o monstruoso home peixe que acordastes, acabará por devorarvos a todos nunha peste sen remedio.

—Veño só para vos esixir que rematedes co masacre, nesa cobiza que vos infecta e mata.

—Talvez sexa xa tarde de máis.

Entón as nativas erguéronse. Ollaron en fite o rostro oculto da vedora e souberon que naquelas pupilas femininas estaban tamén os soños dunha terra diferente. O gobernador permaneceu calado, sen se atrever sequera a detelas. Deseguido, a vedora maior, pechando os ollos, comprendeu que as dúas mulleres levaban consigo o camiño cara á Terra sen Mal. Aquela que ela, dende nena en Compostela, levaba procurando a vida enteira.  

Texto: Daniel Asorey

Ilustración: Emma Pedreira

Este relato publicouse con 'máis', suplemento de agosto de Nós Diario que podes adquirir en quioscos ou na nosa loxa.

Comentarios