Sitúase a unha distancia sanitaria do sistema. Crea ela soa, desde a súa casa, no seu computador, nun país periférico, nunha lingua subalterna. Pero podemos vela en calquera festival do planeta. Por exemplo, nos próximos Womad (o maior festival de world music) en Australia e Nova Celandia. E, no pasado Womex xuntou unha chea de xornalistas, ávidos de escoitar un par de petiscos do seu novo traballo, que ela lles explicou desde a súa posición no mundo e tirando da teoría do colonialismo. Sairá en maio.
Desde que descubrimos aquela moza de pelo longuísimo que nos contaba os seus traballos de campo sobre a tradición oral galega, até agora... que pasou polo medio?
A vida. Diso hai 26 anos. Partiches da tradición que parecía que esmorecía e leváchela á contemporaneidade. Hai pouco dixeches a este mesmo medio: “A día de hoxe o que tiña que dicir xa o dixen”.
Cal cres que é o teu legado até o momento?
Esa frase supoño que estaría nun contexto determinado e supoño que tivo que ver con atopar motivos para seguir compoñendo desde o lugar que me impulsou a facelo. Ese lugar é o da sinceridade e a necesidade. Mais se xa cubriches eses furados, para que seguir nesta intemperie?
Fálasme do legado que deixo pero creo que eu só estou en condicións de falarche do legado que recibín, que me marcou, e que me colocou no tránsito no que estou actualmente. É por iso que o meu traballo musical e a miña posta en escena é unha catarse persoal. Por unha banda a necesidade socio-política e de saúde mental de amosarme como non subalterna, porque si, porque podía. Por outra banda a exaltación da forza, beleza, perfección da música das tocadoras de Galiza, das músicas e músicos que entendían o seu mundo sonoro en harmonía coa comunidade, sempre para o baile e para que resoara coa natureza, cos montes, etc. A gaita e os gaiteiros/as tiñan esa mesma mentalidade, até creo que chamarlle mentalidade queda absurdamente antropocéntrico, eran e son natureza, músicas e bailadoras ao mesmo tempo. Non tiña nada que ver coa (aquí si) “mentalidade” construída dende o romanticismo como fachenda nacional androcéntrica.
[Podes ler a entrevista íntegra no número 230 de Sermos Galiza, á venda nos quiosques e na loxa]
