O relato de verán: 'Daquela era así' (II)

Corría o curso escolar 1971–1972. Este fora o meu 2º destino. Aquela escola era xusto a antítese da anterior non só en canto ao aspecto físico do edificio; tamén respecto á forma de vida e aos intereses do alumnado e o das súas familias. Era unha Escola Unitaria, só de nenas, tamén con todos os niveis e unha matrícula excesiva. Pasaba de 50 alumnas entre as que había algún caso de educación especial, que estaban integradas na aula, sen axuda, que só podía e debía de atender eu. Boa parte dos pais eran emigrantes en EEUU. Elas dicían que os seus papás “estaban no Norte”. Esta característica incidía na súa forma de vivir ben (vestiario, xoias, comodidade nas vivendas...). E o interese por saber máis demandaba que lles impartise clases particulares, remuneradas, logo da xornada obrigatoria. Foi nese ano cando, un cambio na Lei do Ensino, permitiu o Acceso a 3º de Bacharelato, que propiciou que un bo grupo de alumnas maiores se preparasen comigo para dar ese salto ao instituto. Eu volvín elixir a casa–escola como residencia. Paradisíaca a súa situación, na mesma praia, e nada tiña que ver coa casa de Nemiña. Esta xa tiña baño, terraza e cuartos moi decentes. O servizo de Correos era diario e había ultramarinos na localidade. Parecía que, a pesar da relativamente curta distancia entre ambas as dúas localidades (preto duns 25km) cambiara de país. O punto que as unía era a lingua nosa, todos galego falantes, iso si. Tamén alí celebramos un festival, de novo polo Día da Nai, con moi boa acollida e colaboración por parte das alumnas e das familias. Como curiosidade a salientar quero deixar constancia do día que fixemos unha saída/excursión á Baleeira de Caneliñas (daquela en activo) que quedaba a uns vinte minutos camiñando. Familiares dalgunhas alumnas traballaban alí e avisáronme. Fascinante aquel espectáculo subindo a balea enganchada cuns grosos cables de aceiro dos que tiraba deles un aparello mecánico. E nós mirando ao lonxe, gardando a distancia regulamentaria por se houbese un fallo de rotura. Foi aquela a primeira e tamén a última vez que vin unha balea en directo. Logo unha vez colocada no seu lugar, varios traballadores subíronse a ela e foi despezada en poucos minutos, a pesar do seu colosal volume. Impresionoume! Noutra xornada, xuntas as dúas escolas unitarias (a de nenas e a de nenos) fomos á aldea de Santa Uxía, ao carón da Fervenza do Xallas e un enxame de abellas pegou con nós, por iso houbo quen veu con algo inchado (un ollo, un dedo...). Os veciños saían ás portas e ata nos daban algo para comer, como pan de boroa. Estas eran as nosas excursións, que non se facían por aquilo de “a pé, por unha vida máis sa”. Non. Facíase porque o coche de San Fernando (“Un pouco a pé e outro pouco andando”) era o que sempre estaba dispoñible e ademais resultaba o máis económico. Outro feito a lembrar é o do día que tivemos que suspender as clases, por dúas xornadas, por mor das mareas vivas. Foran tan fortes que o mar entrou na escola anegándoa de auga e converténdoa nunha illa. E miña curmá e eu na 1ª planta, durmindo, sen decatarnos. Porque esa era outra: como a escola e casa–escola (único edificio) estaba na mesma praia, ao principio o son do mar non me deixaba durmir, e logo dos primeiros meses, ao ir de fin de semana á miña casa, o feito de non sentir o mar... non me deixaba conciliar o sono. Faltábame algo. Aquela escola masificada foi moi fácil de levar porque as mesmas alumnas sabían que estarmos organizadas era a única estratexia para sobrevivir e así poder seren atendidas. Sempre moi respectuosas coas quendas e de gardar silencio cando era preciso. Incluso por momentos botaban unha man coas pequenas. Pasei alí todo aquel verán moi significativo na miña existencia e sempre tiven moitas alumnas arredor que, quizais sen seren conscientes, alegráronme as horas de ánimo baixo. Tamén aquí cambiaron o tipo de agasallos con respecto a Nemiña. Xa non eran os produtos do campo o regalo estrela, aínda que algúns ovos si que me traían. Sobre todo agasallábanme con frascos de colonia, caixas de xabóns, galletas, chocolates... e nunha ocasión... Dígovolo? Dígovolo! A avoa dunha nena, das máis pequenas, tróuxome unha caixiña que lle mandara a filla (a nai da nena) que estaba “no Norte”. Abrina e nela había 3 bragas. O tecido non era aínda coñecido aquí. De nailon, sen costuras e cun estampado de pequenas flores discretas. Mágoa que me quedaban grandes, pero foi de agradecer. [Continúa mañá]