—Nalgures recíbenos cunha peza no chan que representa unha xeografía fantasmal.
Os obxectos do chan (embalaxes para obxectos en tránsito) están organizados como unha foto área feita despois dun bombardeo de 2014, formando a imaxe do territorio destruído de Gaza. Empreguei tecidos a man en moahir cor pedra, tratando de protexer un terreo brutalmente ocupado na súa dimensión fantasmal e real. Despois de ter novas doutro terríbel bombardeo en Ucraína, non podo esquecer tamén esa realidade.
Levo moitos anos estudando imaxes, desde satélite ou feitas con drons, da faixa de Gaza que me lembran ás que estamos vendo estes días: terreos violentamente ocupados e devastados... Decidín profundar sobre unha obra anterior: Shumakom (2002, “non lugar”) en Nalgures (2022), pero non agardaba unila a unha lectura contemporánea, en paralelo, tan devastadora.
—A exposición combina obras creadas especificamente con outras anteriores que xogan coa recontextualización de pezas ou imaxes. É posíbel crear ideas novas a través dun simple cambio de contexto?
Penso que o cambio contextual nunca é simple. Por exemplo, poño o eucalipto en Nalgures, sabendo que é unha árbore desprezada na Galiza, invasiva e relacionada cos incendios. Emprego marcos de eucalipto feitos aquí, dun material alleo aos artesáns locais encargados de crealos, pero é como destacar unha árbore da miña infancia para introducirme en Santiago. Noutro momento de Nalgures o marco de eucalipto aparece xunto a outro de cobre, dous dos materiais da miña casa familiar de fontaneiros.
A presenza do eucalipto fíxome pensar noutras obras, como a do meu amigo Rubén Santiago. Lembro cando presentamos The Third Space, que documenta a replantación de cinco eucaliptos xunto a unha igrexa de estilo moderno australiano. Rubén confesábame daquela que de novo saíra envelenar eucaliptos nos bosques galegos.
—Sendo unha autora das antípodas, fai un profundo diálogo artístico e cultural coa Galiza: o cemiterio de Bonaval, as fotos de Anna Turbau, os lavadoiros contados por Encarna Otero, e aínda os versos de Ana Romaní e a figura de Begoña Caamaño.
Nalgures é unha conversa aberta, complexa e enganosamente minimalista. Teño que destacar a xenerosidade de Natalia Poncela, que ía pasando referencias entre as nosas mesas de traballo. Escollín unhas e non outras, pero fomos conscientes de que moitas das cousas que abordamos tocarían fíos profundos nos nosos públicos.
Tiven un encontro con Miguel Ángel Fernández no que me contaba as súas experiencias familiares no vello cemiterio de Bonaval, foi algo que nos tocou moi fondo a ambos. As fotos de Turbau dos anos 70 seguen sendo tamén testemuños preciosos e conmovedores. As mulleres citadas en Nalgures arróupanme como estranxeira e é a audiencia quen completa a obra coas súas lecturas, miradas e críticas. Creamos unha conversa consciente e activa, interdisciplinar e interxeracional: a armadura de Nalgures vaise conformando como algo conxunto.
—Segue a ser a arte contemporánea un convite á reflexión?
Encantoume un comentario de Encarna Otero nun dos encontros ao redor da obra, dicindo que “era capaz de facer pensar ao espectador”, algo que tomei como un piropo.
Tamén porque Encarna se apuntou a un obradoiro que darei a mediados de xullo no CGAC e sei que a nosa conversa continuará e tenderá lazos a outras novas.
