O colapso territorial en Galiza (Galaxia, 2018) gañou a última edición do premio Ramón Piñeiro de ensaio. O libro, da autoría do xeógrafo Xosé Constenla (Compostela, 1980), traza unha anatomía da destrución do territorio e os seus usos a causa “das lóxicas da economía de mercado”. Cunha caixa de ferramentas inspirada na xeografía radical e a teoría crítica –David Harvey, Mike Davis, Manuel Delgado, Marx, Giovanni Arrighi ou Beiras–, Constenla resume os seus propósitos de intervención na páxina final: “Se cadra sexa a lente espacial [...] quen confira novas interpretacións e ofreza respostas globais para prover(nos) dun proxecto de cambio social revolucionario cara a un sistema máis xusto e máis fraterno”.
O colapso... é unha das últimas mostras do novo ensaio crítico que está a agromar na literatura galega. Así o considera o crítico Ramón Nicolás (Vigo, 1966): “Sempre defendín que o ensaio era un xénero necesario para a normalidade do sistema. Agora, efectivamente, hai unha promoción de xente nova, plural, que o practica”. De entrada, sinala os nomes de Brais Arribas (Huesca, 1980) –a súa última obra é unha defensa da eutanasia–, Afonso Becerra (Becerreá, 1973) –que vén de sacar un breviario sobre posdramaturxia– ou Marga Tojo (Compostela).
Esta última publicou recentemente Maternidade fóra de catálogo (Xerais, 2018), unha crónica autobiográfica descarnada con aires de denuncia política e ensaio sobre o urbanismo neoliberal e a crianza. A ollada feminista, no seu caso feminista contra o feminismo “branco e de clase media”, coincide coa doutras novidades editoriais. Por caso, Feminismos e literatura infantil e xuvenil en Galicia (Laiovento, 2018), de Montse Pena Presas (Sada, 1981). “Tiña inquedanza por saber se nos últimos anos, as narracións achegaban a posibilidade ás rapazas de deixar de ser ‘menores’ que os seus homólogos varóns”, explicaba no limiar dunha obra “que fala de libros para cambiar o mundo”.
[Podes ler a peza íntegra no número 306 de Sermos Galiza, á venda na loxa e nos quiosques]
