Lugo, capital cultural do Eixo Atlántico

Máis de dous mil anos despois da súa fundación como cidade, a amurallada retoma o seu prestixio e brillo. Nestes doce meses será lugar de referencia para Galiza e o norte de Portugal, a vella Gallaecia aspira a bater récords de visitantes nun século XXI no que especialmente os cinco recoñecementos da Unesco (Muralla Romana, Catedral de Santa María, Camiño Primitivo, muros, a xunta seca e Reserva da Biosfera) puxeron o foco nas riquezas e belezas lucenses. Lugo non pode deixar de reivindicar con firmeza a súa conectividade (sobre todo por tren), unha aspiración imprescindible para ubicarse no mapamundi como lle corresponde a unha das cidades máis antigas e valiosas do planeta, e cunha Muralla Romana única que é un dos “monumentos do mundo”, pero ao mesmo tempo non podemos agardar para valorizar os tesouros ancestrais que garda este paraíso natural da nosa terra. No ano 2023 non só temos que visitar a Muralla Romana: temos que descubrir o vello Lugo, o Lugo suevo, o Lugo medieval, o Lugo dos séculos XIX e XX... e por suposto o Lugo do presente. Imos facer unhas cantas propostas por orde cronolóxica: —O conxunto arqueolóxico de Adai: un dolmen, varios petróglifos, un menhir, un recinto misterioso e unha pedra elíptica denominada “Altar de Adai” que especulan podería ter ata 4.000 anos de antigüidade. Atópase na parroquia rural de Adai, unha das máis próximas ao centro de Lugo. O castro de Coeses: un suxestivo castro máis os círculos dunha necrópole da Idade do Bronce que se atopan tan só a 14 quilómetros a pé da Muralla de Lugo —O xacemento arqueolóxico da Tinería: agardando pola súa posta en valor dende o ano 2008, neste espazo pegado á Muralla Romana atopáronse hai 15 anos máis de 150 fornos de fundición, claro vestixio dun importante polo industrial oleiro no centro amurallado da cidade —A Muralla Romana: pouco e moito queda por contar sobre a Muralla Romana de Lugo. A única completa do mundo de toda a civilización romana, tamén a muralla máis antiga do mundo que se conserva completa. —A milenaria parroquia de Cuíña: sete lugares (Cabo de Vila, Cuíña, Cumbraos, Ribeira, Santalla, Vilamiñao e O Vilar) conforman esta parroquia milenaria, habitada hoxe por pouco máis de 100 persoas, e cun patrimonio natural extraordinario... a parte das vistas! "Segundo os historiadores, nesta parroquia estivo o antiquísimo mosteiro de Santalla de Fingoi, fundado contra mediados do século X por Eidoncia ou Aldonza Gundesindiz, irmá da podente condesa Paterna de Présaras. A advocación vive aínda na patroa parroquial e na aldea de Santalla; o topónimo Fingoi perdeuse nesta parroquia, pero continúa na outra banda do Miño, no que hoxe é o sur da cidade de Lugo" (Panel informativo do Concello de Lugo) —Conxunto monumental de San Lázaro: con orixe no século XII, confórmano un hospital/lazareto, unha igrexa, e un cemiterio. Moitos séculos de historia e de historias nunha localización privilexiada da cidade: á beira do río Miño e relativamente próximo á Ponte Romana. —A arquitectura de Eloy Maquieira: Ás veces relacionamos tanto Lugo coa historia antiga, que esquecemos valorar a nosa historia máis recente. ¿Canto sabemos sobre os renovadores da cidade nos últimos 100 anos? Seguramente moito menos do que deberiamos. Iso si, seguro que todos nos temos fixado nos variados e senlleiros edificios das nosas rúas. ¿Dinvos algo esa serie de edificios de fachadas planas e esquinas curvadas? ¿Sóavos un tal Eloy Maquieira? Falamos moito de arquitectos racionalistas internacionais como Le Corbusier ou Aldo Rossi… pero non tanto como correspondería de referentes locais como o foi para Lugo este arquitecto municipal dos anos 20, 30 e 40 do pasado século. Un pontevedrés-lucense que revolucionou o estilo construtivo da urbe bimilenaria. O instituto Xoán Montes, o Mercado municipal, edificios e vivendas comerciais da Praza Maior, os sanatorios García Portela e Pimentel, as “Casas Baratas”, o Parque Rosalía… ¿Que vos parece? Nada menos que algúns dos lugares máis fermosos de Lugo… Fagamos memoria colectiva, lembremos os que escribiron e cambiaron a nosa historia.