"Isto vai ser un antes e un despois, o noso traballo non vai voltar a ser igual”. Manuel Vigo é traballador do silencio e da espreita, forma parte dun oficio dedicado á axuda, á vixilancia pero, recalca Manuel, sobre todo á “observación”: “axudamos a xente que vén ao museo no que precisen. Somos un oficio non sempre moi visto, estamos algo illados”. Dedícase á seguridade e vixilancia no CGAC de Compostela, ten 52 anos e é do concello de Touro mais leva no seu fardel perto de trinta anos de garda de seguridade.
O 14 de marzo, co decreto do estado de alarma, salas de exposición, museos e almeiros da cultura presencial foron fechados para frear a expansión da COVID-19. Máis de dous meses despois e coa Galiza xa inserida na fase 2 do desconfinamento, as salas xa presenten o aire fresco da entrada das e dos visitantes con capacidade reducida. Nestes días de soidade houbo persoas habitantes dos museos baleiros, como é o caso do persoal de seguridade, un dos poucos oficios aos cales se lles permitía saír da casa para ocupar presencialmente o seu posto de traballo. Sos, en grandes salas, acompañados unicamente por obras de arte, lenzos, esculturas e a sensación perenne dunha bizarra vixilancia onde, sen xente, seguía a entrar o sol pola ventá.
“Non é un oficio tan monótono”, afirma Manuel, “se queres facer ben o teu traballo non o é, aínda que estivese baleiro”. Gústalle aproveitar a rolda para desprazarse polas zonas que non captan as cámaras dalgunhas salas do edificio de Álvaro Siza, coa súa pedra descuberta e a súa luz branca mais, sostén, a maior parte do seu traballo desenvólvese na oculta sala de control, onde o seu esforzo de observación triplícase na revisión das imaxes das cámaras de seguridade. Como labor imprescindíbel, Manuel pertenceu a esa pequena tribo circulante de mañás e noites polas rúas desertas da cidade de Compostela cara ao seu lugar de traballo: “Ías traballar coas rúas baleiras, unha sensación de tristeza. Sabías que estaba toda a xente metida nas casas, sen poder saír. Pasei por sitios onde antes todo era tráfico e actividade e logo, con todo isto, non houbo nada, ninguén. Todos os días… todo fechado, daba para pórse a pensar, claro”.
Nos días de pico da pandemia, o illamento das traballadoras e traballadores como os gardas de seguridade era aliviado de cando en vez coa compaña da radio ou, no caso de Manuel, dun bo libro: “Estaba aproveitando, cando se podía, para ler. Acabei un libro que me deixou un compañeiro, un libro sobre un alxerino, arredor da inciencia do ser humano na Terra”, recalca, un dos aspectos hoxe postos na palestra pública co dano medioambiental que favoreceu a expansión da COVID-19, “no libro hai unha confrontación nun poboado alxerino entre mozos e ores arredor de se o po branco dos homes brancos fai que sexas máis proveitoso ou máis escravo dos químicos, foi moi interesante”.
Tras as cámaras
Suso López estivo en moitos sitios, “xa nin me acordo de cando comecei nisto”, afirma. “Traballei en centrais térmicas, discotecas, centrais nucleares, hospitais, portos… pero nunca me vin na miña vida nunha situación tan rara coma esta”. Suso, ao igual que Manuel, defende que este non é traballo para aburrirse. Traballa no Mu
seo de Belas Artes da Coruña desde hai perto de trinta anos, cando a súa apertura. As salas que ían prorrogar unha exposición de Seoane e todas aquelas que conteñen parte da progresión das artes plásticas galegas ficaron en pausa. “Todo cambiou. Agora desinfecto o meu cuarto cada vez que hai cambio de quenda”. Cre, como Manuel, que isto da hixiene extrema e o coidado veñen para quedarse nestes lugares por un tempo indefinido: “eu xa era moi meticuloso co lavado de mans e coa hixiene, agora despois de cada cousa que toco, teño que lavar as mans”. Suso traballou entre enerxías atómicas, quentamentos térmicos e quentamentos da noite de esmorga mais, cun traballo “agora tranquilo” bota de menos a xente: “a xente que viña aquí facíao todo moi entretido, pero máis de dous meses fechado… O resto segue igual. Controlamos perímetro exterior e interior, cando está aberto estás no control de acceso. É un sitio moi tranquilo, dos máis tranquilos onde eu estiven”.
Suso bota gran parte da súa xornada coa ollada pendente nas cámaras, mais confesa que a súas salas favoritas son as do terceiro andar, as da pintura galega dos séculos XIX e XX. No seu tempo de traballo no silencio vixilante do confinamento evitou, di, “comerse a cabeza”: “A miña experiencia axudoume a non obsesionarme co que estaba a pasar fóra, adáptome moi ben, traballei en sitios con até 5.000 ou 7.000 persoas. Non hai que ter medo, hai que seguir para adiante. Os gardas de seguridade, igual que outros oficios esenciais, estamos en primeira liña e apeitugarmos co que hai”.
A reapertura
Hai respecto e “algo de medo”, afirma Suso, en relación a posíbeis brotes. “Veu de momento pouca xente, con máscara, con todas as medidas de seguridade. Cambiou todo, sinalizouse todo, o ascensor cóllese de un en un e as exposicións ampliáronse, a xente compórtase ben. Está indo mellor do que eu pensaba, pero coido que isto non vai ser nunca como antes”, apunta. “Está comezando con moderación, penso que a xente tiña ganas de que abrisen os museos. Na entrada agora hai xel, panos de limpeza, non se pode tocar nada… o que está regulado na lei. Cambiou moito a forma de traballar. Algún chega aínda sen máscara e hai que avisalo para que a poña, pero todo o mundo cumpre, a xente está concienciada”, acrecenta Manuel, “imos ter que afacernos á máscara e ás luvas”.
