Antes do comezo da cerimonia de entrega de premios anuais da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega no Teatro Principal de Pontevedra, coñecíanse xa os nomes gañadores, os resultantes por elección da asemblea de socios e socias. Dos outros, foron sorpresa até que a escritora Antía Otero foi abrindo cada un dos sobres. O teatro, en todas as súas facetas, ía ser o grande protagonista do máis solemne acto anual da asociación da literatura, na vontade de recoñecer o esforzo de profesionais, entidades e institucións que pulan por unhas artes escénicas ás que a crise está batendo con forza.
A intervención de Cesáreo Sánchez Iglesias, no inicio do acto, argumentou as razóns de que autores e autoras quixeran dedicarlle o seu ano a quen fai posíbel que o pano continúe a subir cando o peso é aínda máis forte. “Os escritores e escritoras galegos cremos na nosa cultura” comezou o presidente da AELG nun discurso no que incorporou os duros datos do mundo editorial como son o peche de 45 bibliotecas e a perda do 38% de traballadores e traballadoras desde 2008. Aproveitou tamén para reclamar, máis unha vez, un Panteón de Galegos Ilustres “laico e que máis cedo que tarde sexa de propiedade pública” e definiu, mentres comentaba a viveza da conmemoración do día de Rosalía en centros escolares e concellos, como “unha ofensa a nosa dignidade como pobo”, que continúe pechado o seu acceso ao público.
De onde nace o teatro
Os premios abarcarían así todas as facetas do teatro, desde as compañías profesionais que representou Sarabela Teatro na voz da súa directora Ánxeles Cuña Bóveda até o teatro amador no nome de Achádego Teatro de Lugo que fai agora 25 anos como lembrou Tereixa Campo. A Editorial Laiovento e o proxecto Casahamlet foron recoñecidas polo seu traballo na formación, edición e difusión do teatro mentres a A.C. O Facho recolleu o premio polo seu labor na promoción do teatro infantil.
A entrega de premios confirmou A lúa da colleita de Anxos Sumai e Raíz de fenda de Berta Dávila como os libros máis premiados do ano
Do ámbito institucional do mundo do teatro o proxecto Buxiganga, da Área de Cultura da Vicepresidencia da Deputación de Lugo, a Área de Cultura de Deputación da Coruña, polo Premio de teatro Rafael Dieste e os concellos de Narón e Tui, polo esforzo na programación e difusión das artes escénicas, foron as institucións recoñecidas cos premios da AELG.
O teatro foi aínda protagonista dun premio máis, o da súa modalidade literaria, que recaeu na publicación da obra completa de Roberto Vidal Bolaño, un traballo editorial que corre a cargo de Edicións Positivas e que recolleu Roi Vidal, o fillo do autor homenaxeado no Día das Letras Galegas do 2013 e que aproveitou para reclamar maior atención á edición de obras teatrais.
Elba Requejo, de Abadín, e Xabier Blanco, de Moaña, foron nomeados Mestres da Memoria polo seu labor na transmisión da nosa cultura oral tradicional.
Os mellores libros do ano
A entrega de premios confirmou A lúa da colleita de Anxos Sumai e Raíz de fenda de Berta Dávila como os libros máis premiados do ano. As dúas autoras ademais de recolleren os galardóns no apartado de narrativa e poesía subiron por segunda volta para recibiren os Premios da Crítica que desde a pasada edición se entregan tamén na gala da AELG. A novela de Sumai dérase a coñecer co premio García Barros e obra poética de Berta Dávila co Johán Carballeira.
A revolución non vai ser televisada, de Rebeca Baceiredo editado por Euseino? Editores, fíxose co premio ao mellor ensaio e a súa autora empregou a súa intervención para reivindicar o pensamento e a liberdade.
Carme Vidal, de Sermos Galiza, gañadora do á mellor traxectoria no xornalismo cultural, demandou máis apoio para os medios en galego
A todos os escritores e escritoras dedicoulle o seu premio Xabier P. DoCampo, o autor de A illa de todas as illas, que resultou merecente do premio á mellor obra de literatura infanto-xuvenil. “Aos que fan esta lingua máis universal”, lembrou, mentres negou a “galeguidade aos que a vituperan e insultan".
Como noutras ocasións o traballo de Ramón Nicolás no blog “Caderno da crítica”, no que o autor deita críticas, entrevistas e outras singulares seccións, foi o escollido polos escritores e escritoras da nosa literatura como mellor blog literario.
A tradución do Ulises, de James Joyce por Antón Vialle, Eva Almazán, María Alonso Seisdedos e Xavier Queipo foi, máis unha vez, a obra noutra lingua do ano que chega ao galego da que máis se premia o esforzo dos profesionais nunha versión que ten sido gabada en comparanza coas traducións do clásico a outras linguas. A xornalista Carme Vidal, de Sermos Galiza, recolleu o premio á traxectoria no xornalismo cultural e reivindicou apoio social para os medios en galego.
Escritor Universal: Bernardo Atxaga
O escritor Bernardo Atxaga recolleu premio ao Escritor Galego Universal de mans do presidente da AELG, Cesáreo Sánchez e lembrou as súas relacións coa literatura galega, desde aquela noite iniciática na que realizou a súa primeira entrevista que foi precisamente en Vigo ao escritor Xosé Luís Méndez Ferrín ate a súa devoción por Castelao ou a admiración por Celso Emilio Ferreiro. Citou a edicións Xerais e Kalandraka, selos que publicaron obras súas en galego, e defendeu a necesidade de se “sentir acompañado”, na súa vontade de establecer novos vínculos afectivos entre as culturas.
Premios da AELG
- Blog Literario
Caderno da crítica, de Ramón Nicolás.
- Ensaio
A revolución non vai ser televisada, de Rebeca Baceiredo (Euseino? Editores).
- Literatura Infanto-xuvenil
A illa de todas as illas, de Xabier P. DoCampo (Xerais).
- Xornalismo Cultural
Carme Vidal.
- Narrativa
A lúa da colleita, de Anxos Sumai (Galaxia).
- Poesía
Raíz da fenda, de Berta Dávila (Xerais).
- Teatro
Obras Completas (Vols. I, II e III), de Roberto Vidal Bolaño (Edicións Positivas).
- Tradución
Ulises, de James Joyce, na tradución de Antón Vialle, Eva Almazán, María Alonso Seisdedos e Xavier Queipo (Galaxia).
-Escritor Galego Universal
Bernardo Atxaga, por combinar a “excelencia literaria co compromiso ético que o converte en referente na defensa da dignidade humana”.
Os premios outorgados pola Asemblea de Socios e Socias da AELG, foron:
-Mestres e Mestras da Memoria, Elba Requeijo e Xavier Blanco, por seren elos de transmisión da nosa cultura popular e tradicional.
-O Premio Institucións outorgouse a tres institucións pola súa promoción do teatro:
-O proxecto Buxiganga, da Área de Cultura da Vicepresidencia da Deputación de Lugo,
- A Área de Cultura de Deputación da Coruña, polo Premio de teatro Rafael Dieste.
-Narón e Tui, polo esforzo na programación e difusión das artes escénicas.
-Premio “Bos e Xenerosos” recaeu en todos os ámbitos da escena galega:
A compañía Sarabela Teatro, dirixida por Ánxeles Cuña Bóveda como agrupación profesional.
Achádego Teatro de Lugo, polo seu traballo no teatro amador desde hai 25 anos.
A Asociación de Actores e Actrices de Galicia, en representación dos profesionais da escena.
A Editorial Laiovento e o proxecto Casahamlet polo seu traballo, na formación, edición e difusión do teatro.
Premio de teatro infantil: A. C. O Facho.