Kneecap: hip hop en gaélico desde o barrio menos leal de Belfast

Rapean en irlandés desde un barrio obreiro de Belfast Oeste. Cancións nas que con estilo cru e directo - non exento de humor – falan daquelas cuestións que nunca abordan as 'rebel songs' (sexo, drogas, curros de merda). Ao tempo, falan tamén daqueles temas que o mundo do rap opta por ignorar (ocupación británica dos 6 condados, a preocupación polo futuro dun idioma minoritario). Xa saben o que é ser censurados (pola radio televisión pública irlandesa), como tamén coñecen o que é sufrir os ataques de líderes unionistas de Irlanda do Norte. Non semella que lles importe.

Kneecap non é un nome calquera, desde logo. Polo menos en Irlanda do Norte. Era como se denominada o tiro no xeonllo que o IRA daba a chivatos ou colaboracionistas. A súa escolla por este trío de Falls Road, a arteria republicana de Belfast, é tamén unha tarxeta de presentación que despexa dúbidas..

Kneecap (dous Mcs -Mo Chara, Móglaí Bap- e o DJ Provaí ) cantan nun idioma que é primeira lingua para apenas 80.000 persoas en toda a illa. Unha lingua minorizada, marxinada, desprezada como “aldeán” e “de vellos” e que este trío moldea a base de hip hop desde un barrio obreiro de Belfast, asumíndo ese idioma novas xeracións de irlandeses e irlandesas, gaelico falantes ou non, como parte da banda sonora das súas vidas.

Non renegan da tradición combativa musical irlandesa (“si que nos inflúen as 'rebel songs', hai moito humor satírico nelas”) mais os camiños que pisan están máis marcados por outro dos seus grupos referenciais: NWA,Niggaz with Attitudes. Fuck da Police é como se di en Compton, Los Angeles, Fuck the RUC.

Rapean sobre traballos precarios, drogas, foder ou ir de festa. Mais tamén de que están ben fartos da presenza militar británica en Irlanda do Norte ou do que supón acabar no 'caldeiro' simplemente por falar gaélico. Un dos seus temas máis coñecidos, 'C.E.A.R.T.A' (C.O.R.R.E.C.T.O en galego), narra precisamente iso: un colega ao que a policía colleu facendo un graffitti. Os axentes interrogárono en inglés e el respondeu en gaélico. Acabou no calabozo á espera dun tradutor. Un feito real.

“Escoura”

“Din que somos escoura de mala vida”, frasean nunha das súas cancións. “Tiocfaidh ár lá, -consigna republicana irlandesa, traducíbel por un 'chegará o noso día'-, mandemos os británicos fóra, rapaz”, rapean noutra. O seu tour polos “seis condados ocupados” -así o denominaron- bregounos en todo tipo de escenarios, desde pequenos locais até festivais en carpas con respetábeis dimensións. Rularon xa pola República e mesmo deron o salto, a Liverpool, Glasgow, Londres e Nova York (“Nunca pensei que estaría en NY rapeando en irlandés”, confesou Mo Chara). Nas súas actuacións en EUA ondear a bandeira irlandesa no escenario sería, até certo punto, 'mainstream'. Así que decidiron ondear a palestina.

Non son multitude precisamente os mozos que falen gaélico. E menos en Belfast. Como tantos outros idiomas minorizados, as novas expresións e 'xergas' para o seu día a día cóllenas do idioma dominante, neste caso o inglés. Como se expresa nunha “lingua rural” (a que nos soa iso?) a realidade da mocidade urbana? Como se expresa? Pois, dirían Keecap, expresándoa. Así, crean expresións, xiros, argot, falan de ' tá na leaids ar fad clocháilte' para dicir que “estou posto até o cu” e fan do gaélico un idioma vivo na zona cero dun conflico con 8 séculos ás costas.

Censura, como hai 50 anos

As letras, directas e explícitas, levaron a que fosen censurados pola RTE, a canle pública irlandesa. Algo que non acontecía desde 1973, cando a radio e televisión nacional de Irlanda decidiu censurar 'The Helicopter song', canción dos Wolfe Tones na que se narraba a fuxida de 3 militantes do IRA dunha prisión británica nun helicóptero. Daquela,a censura semella que non valera para moito, pois o tema foi nº1 na República de Irlanda. E agora tampouco parece que vala de moito, pois o trío vai como un foguete a ambos os dous lados da absurda fronteira que fai 100 anos.

Forxados no underground e agora recoñecidos pola bulideira escena hiphopeira irlandesa, manteñen o rap como voz de oposición e en oposición ao poder.“Ninguén está a salvo de que se burlen del. Esa é a fórmula correcta”, conclúe Móglaí Bap. Que ben podería telo dito Luke Kelly. Ou Eazy-E.