O disfrace como estratexia de supervivencia

Personaxes extravagantes, grotescos, mais tamén fráxiles e delicados, entre os protagonistas das películas de David Lynch e os das narracións de Kafka. Insania, a exposición de Iván Prieto que se pode ver até o vindeiro 9 de abril na Fundación Granell de Santiago de Compostela, está ateigada de xogos circenses, de trucos de prestidixitador, dunha gran teatralidade que, porén, non pode ocultar a vulnerabilidade das figuras que a protagonizan, a resignación con que aturan as súas deformacións. Prieto (O Barco de Valdeorras, 1978) é un dos artistas galegos da súa xeración de maior proxección internacional. A súa obra foi exposta en relevantes espazos como o Colexio de España e o Palacio de Versalles en París, o Palacio de Sophie en Utrecht ou o Museo Kloster Asbach de Passau, en Alemaña, así como en diversas galerías de Berlín, cidade na que residiu durante cinco anos e á que aínda segue ligado. Andrea Costas Lago reflexiona sobre a maternidade a través da arte A loucura social e a individual O título da mostra que agora se pode ver en Compostela, Insania, apela á loucura, ao desequilibrio, mais o que se sente ante estas obras é que a verdadeira tolemia non está nelas, senón no mundo que as arrodea, na sociedade que as converte -que nos converte- en seres impotentes que deben adoptar roles ridículos, ou mesmo humillantes, para poder seguir adiante. "Si, en realidade a loucura está máis no exterior, no contexto", concorda Iván Prieto en conversa con Nós Diario. "Eu traballo dunha forma moi intuitiva mais sempre me fixo en como se van repetindo certos patróns, e creo que nestas figuras hai unha carga mental que se vive como un peso. Teño a sensación de que a sociedade actual non nos permite centrar a mente e que, en consecuencia, as preocupacións acaban por transformarse nun pesar difícil de enfrontar. E esas cargas maniféstanse no corpo". Quizais o elemento estético que mellor visualiza ese pesar é o contraste entre o realismo dos rostros e o extravagante dos corpos, que nos sitúa a medio camiño entre a realidade e o soño, (ou do pesadelo). "O realismo das caras débese a unha cuestión de credibilidade. Interésame darlles vida aos personaxes, de maneira que sexa posíbel imaxinar que eses corpos deformes poidan saír andando e desenvolver unha vida propia. O estraño é unha parte da obra, mais non creo que estea traballando con personaxes fantásticas, máis ben creo que son persoas normais coas que nos podemos cruzar en calquera situación cotiá". Persoas que deben disfrazarse, ampararse en identidades diferentes, para liberarse desa carga que os oprime. Nese sentido, Prieto confesa sentirse moi atraído polo mundo da moda, con todas as súas implicacións. "Interésanme as distintas identidades que asume o ser humano para enfrontarse coa vida. Os seres humanos estamos cheos de contradicións e de presións sociais que nos obrigan a mostrar caras distintas en distintas situacións. Por iso nos enfundamos diferentes disfraces, diferentes postas en escena de nós mesmos, dependendo do contexto no que nos esteamos movendo. E iso tamén mostra unha parte animal que me interesa moito". As cores rechamantes e fluorescentes que emprega o artista entran dentro dese xogo de identidades e ocultacións que lles outorga profundidade aos seus personaxes. "Eu tiven unha etapa en que as figuras eran monocromas, non empregaba a cor. Mais decateime de que as cores eran outra máscara, que lles daba unha dimensión traxicómica ás figuras. Nelas hai moito drama, mais a cor permite que a traxedia pase desapercibida, que quede agochada e non se perciban esas carencias das personaxes". A arte contra as ideas de centro e periferia O estímulo e o silencio Na conversa, Iván Prieto lembra que foi en Berlín, cidade na que residiu varios anos, onde "redescubriu" a cor. "Berlín foi unha experiencia moi enriquecedora, especialmente porque me permitiu ensanchar horizontes, decatarme de que todo é posíbel. A palabra arte comezou a ser máis grande. Coñecer outros países é moi recomendábel para ver como funciona o mundo. Mais tamén é certo que o exceso de estímulos externos acaba minando a enerxía e, en Berlín están pasando cousas todo o tempo. Por iso decidín volver á Galiza: para crear é necesario retirarse e concentrarse. O silencio tamén é importante". Aquí, por contraste, as cousas móvense demasiado pouco. "A verdade é que esperaría algo máis, especialmente a nivel institucional. Eu sigo traballando con galerías de fóra porque na Galiza o circuíto é moi reducido, pero creo que sería desexábel que os artistas tivésemos máis apoios, algo máis de acompañamento para desenvolver os proxectos". 'Camiños creativos': arte para explorar a creación a través do movemento