A cultura galega é de lei

A cultura é un dereito que, ademais, xera riqueza. A cultura galega é a expresión máis visíbel do camiño de onde vimos, do que somos e de como entendemos o mundo. A cultura é unha ferramenta esencial para a cohesión e a transformación social e o fortalecemento da consciencia e a identidade nacional, así como canle de diálogo intercultural e internacional. Cando no BNG dicimos que a cultura é un dereito dicímolo conscientes de que a cultura é a columna vertebral que sostén a política transformadora na que acreditamos, mais tamén desde o compromiso de que esa política debe articular as garantías para asegurar o exercicio efectivo dos dereitos culturais no conxunto da cidadanía. Este compromiso do BNG queda explícito no proceso de traballo participativo que impulsamos para elaborar unha lei pioneira que quere ser a casa común que acubille todo o sistema cultural galego, combinando a experiencia dos camiños andados e mais o deseño dos futuros. Cómpre planificarmos o futuro de forma integral e integradora, atendéndomos o dereito a existir como cultura propia Esta proposta de Lei de dereitos culturais e sistema público da cultura que agora impulsamos busca actualizar o sistema cultural galego e o seu mapa de axentes, promover a indispensábel cooperación e coordinación entre eles e garantir unha planificación básica nas grandes liñas de acción cultural entre o conxunto de Administracións con competencias en cultura en Galiza. As razóns Tres son as grandes razóns que nos moven para afrontar este reto urxente. En primeiro lugar, porque cómpre avaliar o modelo cultural que se foi desenvolvendo nestes corenta anos transcorridos desde a aprobación do Estatuto de Autonomía de 1981 e analizar as necesidades de actualización a un tempo diferente quer na produción quer na difusión e recepción dos novos procesos creativos, para alén da atracción e fidelización de novos públicos. En segundo lugar, porque a nivel global os cambios sociais e tecnolóxicos das últimas décadas afectaron radicalmente á forma na que hoxe nos relacionamos cos contidos culturais, como creadoras, mediadoras, ou espectadoras, nomeadamente atendendo á aparición do mundo dixital e a globalización dos contidos que formula novos retos para a propia supervivencia e adaptación dunha cultura como a galega que crea, na maioría das expresións culturais, desde unha lingua minorizada, como segue a ser o galego, e en retroceso no seu uso social e tamén no propio coñecemento. E, finalmente, en terceiro lugar, porque a nivel internacional se están a dar debates centrais no campo cultural: o da sustentabilidade económica, social e ecolóxica, por un lado, e o dos dereitos culturais da cidadanía, por outro. Cómpre, pois, definir os dereitos culturais da cidadanía e as obrigas que se derivan destes para o conxunto do sistema público da cultura. Cómpre planificarmos o futuro de forma integral e integradora, atendéndomos o dereito a existir como cultura propia, o dereito de acceso á cultura, o dereito a participar na vida cultural, o dereito á creatividade e á creación e os dereitos sociais relacionados coa cultura en pé de igualdade de xénero, de accesibilidade e inclusión, para non deixar a ninguén atrás no acceso á cultura e priorizando as garantías para unhas condicións de traballo dignas que axuden a superar os enormes graos de precarización e atomización que ten o sector cultural galego. E cómpre tamén comprometérmonos por lei coa cultura galega economicamente, como sector que xera riqueza, fixando o horizonte do 2% nos orzamentos da Xunta de Galiza para un sector que xera o 2% do PIB galego e representa o 3% dos postos de traballo, mais ao que só se lle dedica o 0,8% do orzamento da Xunta. O sistema cultural galego non pode seguir a perder peso político diluído nunha macroconsellaría, sen perfil propio, que actúa por rutina, inercia, reiteración e descoordinación. Galiza non pode quedar atrás en xeración de cultura; como pobo creador de cultura estivo historicamente e está na vangarda e o Goberno tamén o ten que estar, ten que acompañala articulando fórmulas que respondan ás necesidades de hoxe, que recoñezan os dereitos culturais da cidadanía, garantan o acceso á cultura e constrúan un sistema cultural público ordenado. Compromiso Este é o noso compromiso coa cultura galega do presente e do futuro a través da elaboración da Proposición da Lei Galega de Dereitos Culturais e Sistema Público da Cultura, unha planificación integral, un documento marco, actualizado a este tempo, participado colectivamente, de espírito integrador e pensado para afrontar a próxima década. Porque a cultura galega é de lei!