Unha comedia 'denegrida' de Martin MacDonagh abre a Mostra de Cangas

Comezou sendo unha broma que corría de maneira subrepticia entre os círculos do mundo teatral, pero entre unhas cousas e outras, Martin McDonagh (Londres, 1970) vai facendo honor ao título extraoficial de autor máis representado na Galiza. Ou case. Foi a compañía Teatro do Atlántico a que se adiantou, en 2006, representando, baixo a dirección de Xulio Lago, A raíña da beleza de Leenane, a primeira obra da chamada Triloxía de Leenane. As outras dúas obras desta triloxía serían postas en escena por Producións Teatrais Excéntricas, en 2010 (Un cranio furado) e 2011 (Oeste solitario), dirixidas ambas por Quico Cadaval. En 2013, a compañía IlMaquinario debutaba cunha versión de O home almofada, dirixida por Tito Asorey. E xa en 2016 era Cándido Pazó quen tomaba o relevo cunha versión de O tolleito de Innismaan. Agora Pazó está ensaiando unha nova obra de McDonagh, Entrega en man, que estreará na Mostra de Teatro Cómico e Festivo de Cangas o 25 de xuño. "É certo: non sei se McDonagh estará atento aos lugares de onde lle veñen os dereitos de autor, pero ten se é así, que estar bastante sorprendido de que nun país tan pequeno se representen tanto as súas obras", chancea o director en conversa con Nós Diario. "Creo que é un autor que ten unha dramaturxia e unha escrita que, polo menos a min, mobiliza. Ten un sentido do humor e unha forma de contar as cousas que algúns poden chamar efectista pero que eu definiría máis ben como efectivo. E ten unha aproximación á realidade que funciona moi ben co público galego. Aquí enténdese moi ben, pero en xeral, ten unha forma moi dinámica de capatar a atención o público". McDonagh, malia ter nacido en Londres, é de pais irlandeses e o carácter irlandés impregna os seus personaxes e unha certa forma de ver a vida que cadra ben coa visión que se ten desde a Galiza: unha mestura de realismo e de fantasía que ten ramificacións bastante crueis e mesmo violentas. "A min fascíname a forma que ten de chegar ao absurdo sen abandonar de todo o terreo do realismo", declara Pazó. "Crea situacións claramente absurdas pero que en ningún momento perden a verosimilitude". Sen dúbida, a sinopse de Entrega en man responde perfectamente a ese andar nos bordos que separan o absurdo do verosimil: Carmichael, un home a quen lle cortaron a man esquerda e que, 27 anos despois, segue a buscar o apéndice que lle falta, atopa unha parella que di estar en posesión do membro desaparecido e que busca a recompensa ofrecida. Un excéntrico empregado de hotel, Mervyn, métese no medio da transacción e a súa presenza ameaza con estropear o proceso. Calculen. Cándido Pazó: "Interésame que me conten cousas para logo volvelas contar transformadas en produtos escénicos" Racismo e xenofobia No medio desa extravagante trama, pode dicirse que Entrega en man -que leva o descritivo subtítulo de Comedia denegrida- trata o racismo, pero sen que se poida etiquetar a obra de militante. "É unha das cousas que me gustan deste autor: trata o racismo pero sen subliñalo: limítase a coller unha situación real e, claro, as cousas que suceden na realidade afloran sobre o escenario, sexa o racismo ou calquera outra cousa. Na nosa versión engadimos a xenofobia, porque o actor protagonista é brasileiro (Igor Regalla) e ten que lidar tamén con esa estigmatización que implica ter unha fala diferente. Mais é algo que aparece de maneira moi sutil, non se focaliza, e é mesmo probabel que algunhas persoas non reparen nesa carga de análise crítica da sociedade que está implícita na obra. McDonagh limítase a contar unha historia e o público é quen ten que sacar conclusións". Normalización do sistema Ademais de Regalla, o resto do elenco é ben coñecido para o público, xa que no espectáculo recuncan os mesmos protagonistas que Pazó chamou para O tolleito de Innismaan, a outra obra de McDonagh que dirixiu: Evaristo Calvo, Santi Romay e María Roja. "Paréceme bonito que a Mostra de Cangas se mostrase interesada por esta obra non só porque é unha comedia, que lle cadra ben ao festival, senón tamén porque coñecen os actores", explica Pazó. "Teño a percepción de que os festivais e os programadores empezan a saber quen é quen, como fai as cousas cada un e que se pode esperar do seu traballo. Que se teña esa mirada panoramica sobre as persoas que están nun sistema teatral paréceme un síntoma de normalización que deberiamos valorar". Pazó confesa, ademais, que o xermolo desta montaxe está nuha recomendación de Santi Romay. "O certo é que o ano pasado dirixín dous proxectos que me exixiron moito [A peste e Cigarreiras] como adaptador e quería traballar en algo no que o autor xa me dese unha parte do traballo feito. E para iso McDonagh é ideal". Teatro: Cándido Pazó dirige 'A Piragua' em Portugal