O combate de Monte Alto (e V)

A defensora de María Blázquez del Pozo e Josefina González Cudeiro chega a dicir que o mundo estaba pendente do xuízo e que a conduta nel seguida sería xulgada pola opinión pública mundial, engadindo: Para nosotros, los precesados son unos asesinos; ellos se creen firmemente mártires de un ideal, que para nosotros es nefasto. Levaba razón. O mundo estaba pendente do xuízo porque as comunidades galegas na Arxentina e Cuba e o PCE, desenvolveran unha campaña internacional, denunciando a indefensión dos acusados e a parcialidade do tribunal. A presenza no xuízo de catro cónsules estranxeiros, obrigou a permitir que declarasen os acusados. Tanto Gayoso coma Seoane, mentres lles deixan falar, denuncian as torturas e a farsa dun xuízo sen probas nin testemuñas. O fiscal pediu pena de morte para Pepe Gayoso, Antonio Seoane, Carmen Orozco, José Bartrina e Juan Romero. O tribunal dita tres para Gayoso, Seoane e Bartrina. A deste último será conmutada no último instante e falecerá no presidio de Alcalá de Henares. Carmen Orozco será condenada a 25 anos de prisión, Josefina a 11 e Clementina a 6. Coinciden na cadea de Segovia, a principios de 1949, e participan na folga de fame convocada polas presas políticas na que Carmen perderá o fillo que agardaba. A bala seguía no seu ventre. Gayoso, Seoane e Bartrina son confinados na cela número seis de primeira galería. É ese o momento no que Bartrina debuxa o retrato dun Seoane que amosa firmeza e desolación ao mesmo tempo. O día 29 de outubro Pepe Gayoso escríbelle a Concha. Fálalle do consello de guerra e do tiroteo que se produce na prisión e que dura cerca dunha hora, pero, tal e como conta Camilo, non cre a historia de que eran guerrilleiros que tentaban liberalos. Para el trátase dun asalto ficticio, un efecto teatral co fin de adiantar a execución das sentenzas. Dille tamén que ese mesmo día 29 introducen na prisión tres ataúdes. Concepción Abad remitirá unha carta á Humanidade, apelando á ONU, a xefes de estado, parlamentos e institucións democráticas, para que deteñan a man do verdugo, non só no caso de Gayoso e Seoane, senón tamén nos doutros presos que agardaban a execución nos penais de Ocaña e Barcelona. Non cre a historia de que eran guerrilleiros que tentaban liberalos. Para el trátase dun asalto ficticio, un efecto teatral co fin de adiantar a execución das sentenzas. Ese mesmo día introducen na prisión tres ataúdes. Hai incógnitas que permanecen relacionadas coas execucións. O franquismo informa de que foron fusilados ás oito menos cuarto da mañá do día 6 de novembro de 1948. Recibida a notificación o cónsul da República de Cuba na Coruña, escribe a Concha Abad: Por encargo de su esposo, señor José Gómez Gayoso, fusilado a las ocho menos cuarto de la mañana de hoy, cumplo con el triste deber de remitirle adjuntas las dos cartas que por mi conducto, les envía a Usted y a su hijo Pepe. Trátase de cartas dunha grande carga emotiva, escritas dúas horas antes da execución. A partir de aí dáse por boa a versión do fusilamento no Campo da Rata. Porén, sempre existiu a dúbida. Na carta do día 29 de outubro, citada antes, Gayoso dille a Concha que na prisión todo o mundo ten claro que lles retorcen o pescozo, clara alusión a morte por garrote vil. Porén, coa atención internacional centrada en España e o esforzo que a ditadura fai para ser aceptada na ONU, certifícase o fusilamento para non recoñecer que España aplica esa práctica terrible para o condenado. O fillo de Gayoso asegura que segundo as investigacións realizadas, a seu pai e a Seoane negóuselles a posibilidade de seren fusilados como estipulaba a sentenza, e para se asañar con eles, executáronos a garrote vil. A outra cuestión sobre a que existen dúbidas é onde foron enterrados. A primeira homenaxe realízase nun lugar diferente ao que hoxe acolle a súa memoria. Sábese que foron enterrados xuntos. Porén, cando se exhumou a tumba para trasladar os restos, non se atopou rastro ningún. O memorial que os lembra está noutra parte do cemiterio civil de San Amaro, e con eles as cinzas de Josefina González Cudeiro, depositadas o 26 de novembro de 2012. Rafael Alberti dedicoulles dúas das Coplas de Juan Panadero: 19 Si uno es glorioso, en glorioso al otro no hay quien le gane. Si digo Gómez Gayoso, ya estoy diciendo Seoane. ........................................... 21 ¡Sangre de Gómez Gayoso, sangre pura, sangre brava, sangre de Antonio Seoane, de Diéguez, de Larrañaga, de Roza, Cristino y Vía, valles de sangre, montañas! Camilo de Dios faleceu o 17 de decembro de 2019. Seguindo o seu desexo, as súas cinzas foron depositadas na Edreira o 29 de xuño de 2024.