Camus e as ratas mortas que inzan a cidade

As ratas mortas inzan Orán, na costa alxeriana daquela baixo mando colonial francés. Os cadáveres dos animais propagan certa estraña enfermidade. As autoridades tardan en admitir o que sucede e cando o fan, deciden poñer a cidade en corentena. “Os singulares acontecementos que constitúen o argumento desta crónica producíronse en 194... en Orán”, comeza, “consonte a opinión xeral, estaban fóra de lugar e saíron un pouco do ordinario”.

O illamento consecuencia da opción administrativa, sinala a editorial Hugin e Munin -encargada da publicación-, “fai agromar nos seres humanos traxedias a diversa escala: a soidade, o absurdo da existencia, a esquizofrenia relixiosa, a submisión, a arte, a solidariedade, a indefensión ante a xustuza e a Administración, a manipulación informativa...”.

A peste ocupou, desde a súa primeira edición en 1947, posición central no canon de Albert Camus (Mondovi, Alxeria, 1913 – Villeblevin, Francia, 1960). A pegada da súa metáfora, ese certo aire distópico que a percorre, está presente no traballo de, por caso, José Saramago. “Camus adopta a perspectiva dun cronista neutro para recrear unha atmosfera abafante, e faino primando as ideas”, engade a nota da editora.

A figura de Camus atravesou fulgurante a primeira metade do século XX. Como escritor, como militante, como pensador. Achegado a posicións comunistas -militou brevemente no PCF-, as súas teses ambiguas sobre a colonización de Alxeria afastárono de amplos sectores da esquerda. Simpatizante de anarquistas e POUM na Guerra Civil española, escribiu algúns dos ensaios literarios máis lidos do existencialismo.

Os Camus galegos

A peste na tradución de Soto e Senín súmase á media ducia de Camus en galego existentes, algúns dispoñíbeis e outros fóra de catálogo. Este último é o caso de O estranxeiro, orixinal de 1942, e para os consensos críticos actuais a súa obra mestra. Emblema existencialista, Valentín Arias traduciuna e Edicións do Cumio publicouna en 1992. Tampouco é habitual atopar nas librarías a versión que María Dolores Cabrera fixo de A caída (1956) e que no 89 editou Xerais.

Outro Camus galego foi o que dispuxo en 1985 Xosé Manuel Beiras e sacaron os Cadernos da Escola Dramática Galega: Os xustos. A Beiras débenselle tamén as Cartas a un amigo alemán (1948), que traducira hai décadas e agora saen corrixidas en Trifolium. É unha reflexión moral lúcida, un enfrontamento dialéctico contra un partidario do nazismo.

Finalmente a novelista e profesora da Escola de Arte Dramática de Vigo Inma López Silva verque ao galego as obras de teatro Calígula e O Malentendido, que Galaxia editou nun só volume en 2009.