Alejandro Guillán 'Baiuca': "Mostrar o misticismo galego ao mundo é algo moi enriquecedor"

Tres anos despois da publicación do seu primeiro traballo de longa duración, Solpor, Baiuca, Alejandro Guillán (Catoira, 1991), lanza na próxima semana o seu novo disco, Embruxo, un traballo onde o produtor mostra a súa evolución na folktrónica a través do misticismo galego. Que o leva a crear este disco cun concepto tan definido como é a cultura mística galega? Como artista sempre busco dar un paso máis adiante. Solpor foi un disco no que non había un concepto máis aló da unión da música tradicional e popular coa electrónica. É certo que as letras que eu creo nese traballo falan dese apego coa terra, mais o resto do disco non ten un concepto claro. Para este segundo traballo propúxenme o reto de facer algo que non fixera até o de agora e profundar nun concepto definido era algo que tiña claro que quería levar a cabo. Ao principio tiña varias ideas na cabeza, até que comprendín que me interesaba todo o universo místico galego. Eu considero que todo o que teña relación coa Galiza ou coa mestura de tradición e electrónica, que xa viña de antes, non estaba feito desde a miña visión. Con Baiuca propoño música para mostrar ao mundo enteiro porque, que se coñeza como é a relación coa morte na Galiza, como son os seres mitolóxicos ou a antropoloxía, non quere dicir que no resto do mundo saiban como nos relacionamos con todo isto. Por iso este tema do misticismo galego me parecía interesante. Como foi a reacción cando propuxo este concepto para o disco? Pasoume un pouco como cando comecei con Baiuca e dixen que quería mesturar a música tradicional coa electrónica. A xente pensaba que ía ser bacalao cunhas pandereteiras ou cunha gaita. Neste caso, cando eu propuxen Embruxo imaxinaban que ía ser un disco como noutros estilos, por exemplo, o metal, onde se centran no paganismo desde un punto de vista moi máxico. Mais eu quería dar a miña visión do como entendo as relacións das coplas que existen sobre esta temática, unha visión máis humilde e próxima á realidade. Realizou algún tipo de investigación sobre o tema? Si, mais de forma moi vaga, poderíamos dicir, porque tampouco busco afondar en exceso. Decateime de que había certas coplas interesantes no Cancioneiro Popular Galego de Dorothé Schubarth e Antón Santamaría e en certos escritores de finais do século XIX e comezos do XX, como Curros Enríquez ou Rosalía de Castro, que falaban directamente do diaño, das meigas, das lavandeiras e de San Xoán, entre outros temas que me parecían moi interesantes. Tamén aproveitei para pórme en contacto con mestres que tiven en Catoira e para falar con compañeiras coa fin de coñecer, sobre todo, o universo literario que había sobre o misticismo galego. Con esta información fixen un crebacabezas de todo o que me parecía interesante para plasmar nas letras. Ao igual que en Solpor, volve contar na parte artística do proxecto con Adrián Canoura, que tamén dirixe os videoclips. Os dous vemos a relación entre o folclore e a innovación desde un punto de vista moi similar. Adrián Canoura é fundamental neste disco porque ten un coñecemento nestes aspectos místicos que eu non manexaba e foron moitas horas de conversas e de traspaso de informacións para poder plasmar estas ideas no disco. Con respecto aos vídeos, o que máis se aproxima ao traballo de Canoura é ese estilo máis experimental utilizando gravacións que xa existían, como se pode apreciar en temas como "Morriña", "Olvídame" ou "Caroi", mais ao igual que a miña música evolucionou dos samplers ás gravacións instrumentais propias, tamén quixen que el gravase novas imaxes para así poder crear as composicións audiovisuais de "Luar" e "Veleno". Fáleme un pouco máis sobre esa evolución musical súa. No momento en que ti decides gravar os teus propios sons estás decidindo como vai soar todo e iso cambia totalmente a idea que tes. Cando traballas con samplers ten unha riqueza diversa, porque ao final as texturas que aparecen de cada gravación son diferentes, e aquí puiden concibir neste disco como un concepto sonoro. Os instrumentos de percusión de parche como os pandeiros, as pandeiras ou os tambores teñen un protagonismo en todos os temas cunha sonoridade similar. Isto permitiume aprender moito sobre gravación, que antes non coñecía, e iso valóroo moito. Neste disco conta coa colaboración do experto percusionista Xosé Lois Romero. Si, malia que eu comecei a crear este traballo en marzo do ano pasado, xa o ano anterior empezara a traballar con Xosé Lois Romero na Galiza, porque tiña claro que se quería gravar instrumentos tradicionais el era a persoa adecuada para isto polo seu gran coñecemento. Tivemos procesos de meternos no estudio a gravar practicamente sen saber se iso ía ir a algún lado e sen ter ningunha canción feita. Gravamos ritmos e sons para que eu logo puidese traballar na miña casa con todo iso. A relación con el é de inspiración total, en cada viaxe -porque actualmente vivo en Barcelona- aprendo moito da súa experiencia e das cousas que me pode achegar e viceversa. Malia a diferenza de idades, temos unha relación moi interesante porque a el interésanlle cousas da miña idade e a min cousas da súa historia. Tamén conta con colaboracións de Rodrigo Cuevas, Lilaina e Cristian Silvia. Sería moi sinxelo escoller artistas que estean a destacar nese momento ou que teñan máis seguidores para poder contaxiarte desa repercusión, mais se unha cousa teño clara é que me gusta traballar con persoas coas que me sinto cómodo. Toda a xente que aparece neste disco é xente coa que me sinto moi cómodo e que teño grande admiración tanto musicalmente como persoalmente. A Cristian Silva coñézoo desde que tiña 12 anos; Lilaila, que tamén son compoñentes de Aliboira, crean un grande ambiente de traballo ao igual que Rodrigo Cuevas, que o coñecín hai dous anos e con quen teño unha gran relación. Antes comentaba que comezou a gravar o disco en marzo, tivo algún contratempo por mor da situación actual da pandemia pola Covid-19? Nunha sesión que tiñamos con Lilaila para poder gravar as súas voces, eu tiña que coller un avión á Coruña e non puiden viaxar por un falso positivo de Covid-19. Tiven que quedar en Barcelona e as gravacións fixéronse de forma telemática. Os compañeiros enviáronme ao meu ordenador o sinal de son e fun dirixindo, no que podía, esa gravación a distancia. Foi curioso non poder estar alí e facelo de maneira presencial, mais coas novas tecnoloxías, o que eu escoitaba en Barcelona era exactamente o que soaba no estudio da Coruña. Con que queda de todo este traballo realizado? O que gardo con moito agarimo deste proceso son as conversas con Adrián Canoura e Xosé Lois Romero; poder compartir con Rodrigo Cuevas a gravación do vídeo e da música; en definitiva, con todas as relacións sociais que se deron con este disco, xa que con Solpor non puiden ter este tipo de interaccións. Só espero poder ampliar nos seguintes proxectos estas redes, pois considero que é moi enriquecedor. Aínda non publicou este e xa está a pensar nos seguintes. Nunca hai que deixar de traballar. Rematei a miña parte deste disco en xullo do ano pasado e xa teño ganas de máis. Noutros tempos sempre tiven medo de quedarme sen ideas, mais desde que teño este proxecto de Baiuca síntome inspirado ano a ano e non quero deixar de crear mentres teña ideas e sinta que é interesante o que poida achegar.