Achegarse ao mundo das aves

Os paxaros sempre estiveron presentes na vida das galegas e dos galegos. A cultura popular deulles multitude de nomes, que aparecen recollidos en refráns e adiviñas e na toponimia, e de seguro que coñecemos a alguén co alcume dun nome de ave. Amais están presentes na nosa literatura, na pintura e até na gastronomía. Pero o actual modo de vida ten levado as persoas a afastarse da natureza e do seu rico patrimonio. Hoxe en día hai un gran descoñecemento sobre a meirande parte da biodiversidade que nos rodea e, como non, dos paxaros. Afastamento que repercute na nosa saúde e que incluso ten categoría de doenza denominada déficit de natureza. Ao mesmo tempo, e curiosamente, cada vez son máis as persoas expertas e institucións que recomendan un maior contacto coa natureza para superar ese distanciamento. Lanzamos logo unha proposta: observar aves para superar esas eivas da man das nosas compañeiras de sempre, as aves. Aprenderemos, gozaremos e gañaremos saúde. Material básico que precisamos para coñecer o mundo dos paxaros A priori precisamos pouca cousa alén de entusiasmo. Algo que nunca debería faltar na mochila dunha persoa paxareira é ganas de aprender e gozar coas aves e da natureza. A maneira básica de achegarse a elas é pola vista ou polo seu canto, aínda que co tempo tamén poderemos aprender a recoñecer a súa presenza grazas a outros indicios como plumas ou pegadas. Hoxe en día hai un gran descoñecemento sobre a meirande parte da biodiversidade que nos rodea e, como non, dos paxaros Alén de entusiasmo, o material fundamental para paxarear é unha guía de aves e uns prismáticos. Comezamos pola guía. Na actualidade temos varias opcións: en galego temos a Guía das aves de Galicia (Baia Edicións), na que se recollen a totalidade das aves que se poden observar na Galiza. Outra opción é a Guía de aves de Europa (Omega), pero para comezar pode estar ben limitarse ás aves que se observan aquí habitualmente. E se as case 400 especies de aves que até o momento se teñen observado na Galiza semellan algo inalcanzábel, podemos comezar por unha guía que recolle as 50 aves máis comúns, titulada Aves e editada tamén por Baia Edicións. Outro material básico son os prismáticos. Lamentabelmente a experiencia dos paxaros cara aos humanos non é moi positiva así que escaparán ante a nosa presenza e manteranse sempre a certa distancia. Para salvar esa separación sen molestalas, uns prismáticos serán de grande utilidade. Hai moitos modelos no mercado, con marcas e prezos diversos. Para a observación de aves recoméndanse os de óptica 8x42 ou 10x42. Os números fan referencia aos aumentos e á apertura. Os primeiros números indican que a imaxe se ampliará oito ou dez veces respectivamente. Así, coa óptica de 10x, un paxaro que está a 100 metros semellará que está a dez metros. O número 42 fai referencia ao diámetro das lentes: canto máis diámetro, máis luminosidade terán os prismáticos. Outro aspecto a ter en conta cando escollamos anteollos é que sexan lixeiros. Se collemos gusto a esta actividade e saímos habitualmente ao campo é recomendábel non cargar moito peso. Ademais, canto máis curto sexa o enfoque mínimo do prismático máis versátil será e podemos empregalos tamén para ver réptiles, bolboretas e outros animais. A Galiza ten multitude de lugares nos que gozar das aves e, nunha xornada, poder observar unha chea de especies diferentes Por último, é recomendábel dispor dunha cámara cun bo zoom coa que poidamos fotografar aquelas aves coas que máis dúbidas teñamos ou simplemente polo goce de facelo. As imaxes servirannos, xa na casa e coa axuda da guía de aves, para comparar e tentar identificar correctamente cada especie. Co paso do tempo, se queremos seguir avanzando e afondando neste mundo da ornitoloxía, un telescopio pode ser de grande axuda, pero iso queda para outra ocasión. Deixamos así mesmo para outro día como e onde gardar as nosas observacións. E… por onde comezamos? Onde ver aves? A Galiza ten multitude de lugares nos que gozar das aves e, nunha xornada, poder observar unha chea de especies diferentes. Porén, se a nosa experiencia é pouca recomendamos facelo no noso contorno habitual, preto da casa, no xardín, parque ou praia próxima. Porque, se partimos de cero é recomendábel familiarizarnos coas aves máis comúns e habituais. Unha carriza, un pardal, un merlo ou un corvo son especies que teñen unha ampla distribución no país e, unha vez que as recoñezamos, serán a referencia para comparalas con outras semellantes e así poder ir avanzando. Por exemplo, se observamos un paxaro algo máis pequeno que un corvo dos que vemos habitualmente, pero ten os ollos claros, a caluga gris que emite un caia!, caia!, poderemos ir ás páxinas da guía onde están os corvos (córvidos) e de seguro que seremos quen de identificalo como unha gralla pequena. Ben, saiamos á ventá ou ao xardín. En que debemos fixarnos? Pois no tamaño, a forma e a cor, así como no hábitat. Estes son aspectos importantes. Tamén debemos ter en conta detalles como forma e tamaño do peteiro, as patas ou a cola. Todos eles son aspectos da fisionomía dun paxaro nos que deberemos aprender a fixarnos para unha correcta identificación. A voz, o canto ou reclamo, son outros elementos a ter en conta: así que orellas ben atentas. Como vemos, non precisamos percorrer ducias de quilómetros para ver aves. Certo é que agora tampouco podemos. Nestes tempos de feches perimetrais, será de moita axuda e entretemento pararnos a observar e apuntar cantas especies de aves diferentes se poden chegar a ver desde a nosa fiestra ou xardín, algo que, por certo, fixeron moitas persoas durante o peche domiciliario da pasada primavera e que lles axudou a levar moito mellor as medidas para previr os contaxios do virus da Covid-19 e seguir en contacto coa natureza. Esperamos que vos guste esta proposta e que poida servir para levar mellor estes tempos de coidados e preocupacións na compaña da nosa xente e das nosas veciñas de sempre: as aves.