80 anos sen Ánxel Casal, un editor para un país

Nesta data o BNG lembrou pola mañá en Compostela a súa figura e o Concello de Teo fai o propio á tardiña na Estivada da Ribeira (Cacheiras), onde foi atopado o seu corpo. Casal foi paseado logo de voltar a Galiza para defender a República, posto que a sublevación franquista sorprendeuno en Madrid, onde acudiu coa delegación galega a presentar o Estatuto nas Cortes españolas como vicepresidente da Deputación da Coruña. 

Tamén o sector da cultura lembrou a esta figura fundamental do galeguismo. A Asociación de Editoras salientou o seu labor incansable: “Durante 12 anos, entre 1924 e 1936, e en dúas cidades, na Coruña primeiro e logo en Compostela, Ánxel Casal publicaría máis de oitenta libros, centos de folletos e separatas, revistas e diarios, nunha intensísima actividade cultural que a Asociación Galega de Editoras considera “fundacional” para o libro galego moderno. Do prelo de Casal saíu quizais o conxunto máis importante da cultura galega de toda a súa historia”. 

AGE: "Do prelo de Casal saíu quizais o conxunto máis importante da cultura galega de toda a súa historia"

En 1924 crea na Coruña, xunto con Leandro Carré, Lar, a primeira editora galeguista, que chegou a publicar 35 volumes. Logo sepáranse e Casal monta a editorial Nós en 1927, que pouco despois se traslada a Compostela. Da súa imprenta sae A Nosa Terra e a revista Nós. Foi tamén o editor dos ‘Seis poemas galegos’ de Federico García Lorca, prologados por Eduardo Blanco Amor. O granadino foi asasinado o mesmo día ca el. 

Segundo a AGE, o labor editorial de Ánxel Casal foi fundamental na “consolidación do sistema literario de preguerra”. Del subliña que “era un home eficaz e de talento, aglutinador, comprometido co galeguismo e co pensamento de esquerdas, e sempre atento ás linguaxes e estéticas modernas e internacionais”. Ademais dos poemas de Lorca, Nós publicou baixo a súa dirección obras que hoxe son clásicos da literatura galega, como ‘De catro a catro’ de Manuel Antonio, ‘Arredor de si’ de Otero Pedrayo, os ‘Retrincos de Castelao’ ou o ‘Mar ao norde’ de Álvaro Cunqueiro, entre moitos outros.