Labirintos de identidade

Inauguramos "A palabra futura" con poemas escritos por mulleres poetas achados nos Labirintos da identidade: mostra de poesía latina nos Estados Unidos (Espiral Maior, 1998). Esta folla poética nace con poemas traducidos por Consuelo García Devesa a mediados da década dos noventa. Este espazo lírico ten como obxectivo rescatar a palabra perdida ou desaparecida dos andeis das librerías e facela dialogar con obra visual actual. Nesta primeira entrega, escollemos imaxes de Liana Solís, fotógrafa e directora da Gallería Matria que mostra na cidade de Milán obra de artistas galegos como Tono Carbajo, Rosa Neutro ou Iván Prieto. Sobre as poetas nos Labirintos da identidade Consuelo García Devesa escolleu 8 poetas de orixe latina que empregan o inglés como lingua de creación para contar o conflito activo no seu caso, intercultural e multilingüe. No limiar fala con especificidade das autoras, di: "No caso das mulleres escritoras, pódese falar, nalgunhas ocasións, dun multiculturalismo estendido, xa que moitas delas loitan tamén contra o asoballamento, violento ou sutil, da cultura do machismo, que tamén se pode infiltrar no mundo literario, pois, como pensa Bernice Zamora tratando de definir que é o amor, nin sequera podemos comezar a discutirmos este sentimento mentres o machismo elimina o encontro das mentes". Referíndose a esta subcultura, Marta Ester Sánchez, na introdución ao estudo que fixo encol de 4 mulleres poetas, titulado Contemporany Chicana Poetry, afirma que estas mulleres se enfrontan co "dilema da súa dobre relación respecto ás sociedades americana e mexicana e a súa dobre identidade como chicanas e mulleres que escriben nunha situación contemporánea". Conflito que tamén Gloria Anzaldúa atopa en si mesma, cando fala do que é vivir na fronteira, a cal non é soamente física ―entre México e os Estados Unidos― senón tamén unha fronteira psicolóxica, sexual e espiritual. Sobre a tradutora: Consuelo García Devesa (Santiago de Compostela, 1938) realizou estudos de Filosofía e Letras na Universidade de Santiago de Compostela e obtivo a licenciatura en Linguas Modernas pola Universidade de Madrid en 1964. Doutorouse cunha tese titulada Contribución ó estudio do Renacemento en Galicia no século XVI. Catedrática na Universidade de Fairfield (Connecticut), conferenciante e relatora en congresos internacionais, elaborou numerosos estudios literarios, entre eles 77 haikus (Espiral Maior, 1993), quizais a mellor coidada e bela antoloxía do haiku en idioma galego, e "O orientalismo en Novoneyra", ensaio publicado na revista Grial. Actualmente retornada, vive en Compostela. VIVIR NA FRONTEIRA SIGNIFICA de Gloria Anzaldúa non seres hispana india negra española ni gabacha, eres mestiza mulata, recastada atrapada na loita entre os bandos mentres levas ao lombo as cinco razas sen saberes cara onde ir, de onde fuxir; Vivir na fronteira significa saberes que a india en ti, traicionada por cincocentos anos xa non che fala que as mexicanas chámanete rajetas, que ao negares a parte anglo dentro de ti é tan malo como negares a parte india ou negra. Cuando vives en la frontera a xente camiña por ti o vento róubache a voz, eres a burra, buey, víctima devanceira dunha nova raza metade e metade ―home e muller, ningún― Vivir na fronteira quere dicir Poñer chile no borscht, Comer tortillas integrais, Falar tex-mex con acento de Brooklyn; Que a migra te pare nos controles da fronteira; Vivir na fronteira quere deicir que loitas duramente pra resistires o elixir de ouro que te chama dende a botella, o estoupido do canon, a corda que apreta o oco da túa gorxa; Na fronteira eres campo de batalla onde os inimigos son parentes uns dos outros; estás en casa, forasteira, as disputas da fronteira temperaron a descarga dos disparos rompeu a tregua estás ferida, perdida na acción morta, loitando; Vivir na fronteira quere dicir que o muíño de dentes brancos e afiados quere arrincar a túa pel oliva escura, escachar o gran, o teu corazón golpearte, beniscarte, padexarte co arrecendo do pan pero morta; Pra sobrevivires na fronteira tes que vivires sen fronteras seres encrucillada de camiños. Notas: Gabacha: palabra chicana para "muller branca". Rajetas: literalmente "rajada", co significado de ter traizoado a palabra dada. Borscht: sopa de batarava, de orixe rusa. Tex-mex: lingua mesturada dos mexicanos en Texas. Migra: patrulla de policía que controla a inmigración. PASEAMOS POLA PRAZA de Naftalí de León Paseamos pola praza baixo da lúa mexicana con recendo de mandarinas Para un carro cheo da froita cheo da lúa e da estrela senlleira. E mercamos dúas pero el di "tres por un peso" mais mercamos dúas. Cas mandarinas destonadas paseamos collidos da man cuspindo as pebidas pra vindeiras mandarinas e vindeiros amantes. Paseamos pola praza baixo lúas de mandarina. O MEU SER de Alma Luz Villanueva O meu ser como muller e poeta é parir unha volta e outra unha filla, un fillo, un poema; coidar a semente/os nenos comezar volta e volta a ver no vello o novo― o todo volta e volta todo o que eu pido (¿é demasiado?) é nacer nova: sempre nacer xeitosa e mollada e sangue/vermella nova ata que o quedo e eterno centro de min determine que o cheiro e a calor do nacemento é noxento. MULLERES DO DESERTO de Gloria Anzaldúa As mulleres do deserto saben sobrevivir. Fera friaxe e calor queimou e engrosou a nosa pel. Como cactos aprendemos a almacenar, a botarmos raigaños fondos, a semellárenos durmidas, mais acordar ao recendo da suavidade no ar, a agocharmos a dor e a perda no silencio, sen pólas pra chorar ou pra mamexar os nosos cantos tristeiros a salvo tras das nosas espiñas. Non vos enganedes. Cando damos flor, abraiamos.

Labirintos de identidade

Poesía para a xente

A desmesura da alma

A idade de ouro (III)

A idade de ouro (II)

A idade de ouro (I)

Poemas míticos (V)

Poemas míticos (IV)

Poemas míticos (III)